162 yıl sonra İslam âlimi Erzurumlu Ebubekir Efendi’nin torunu Güney Afrika eski Ticaret ve Sanayi Bakanı İbrahim Patel’le iki hemşeri olarak İstanbul Ticaret Odasında buluştuk. Biraz resmî çoğunlukla da hasbi bir sohbet yapma imkânı bulduk. Ebubekir Efendi’nin Güney Afrika’da yaptığı hizmetler saymakla bitmez. Ancak İbrahim Bey’in büyük dedesinin çizgisini 21. yüzyılda sürdürmesi hizmetlerin en büyüğü olsa gerek… İbrahim Patel’le yaptığımız sohbete geçmeden Ebubekir Efendi’nin bereketli hikâyesini kısaca anlatmak isterim.

Ebubekir Efendi, seyyid bir ailenin çocuğu olarak Irak’ta doğmuş, Bağdat’ta ve İstanbul’da eğitim almıştır. Ailesinin Erzurum’a göç etmesi nedeniyle Yakutiye Medresesinde hocalığa başlamış. 1862 yılının mayıs ayında İstanbul’da iken aldığı bir tebliğ üzerine hayatının geri kalanını Güney Kutbu’nda insanlara hizmet ederek geçirmiş…

1860’lı yıllarda Güney Afrika’da yaşayan Hint ve Malay kökenli Müslümanlar arasında basit ilmihâl konularında anlaşmazlıklar çıkar ve olaylar büyür. Ve 1862 yılında İngiltere Krallığı, Osmanlı padişahı Sultan Abdülaziz’den Güney Afrika Müslümanları arasında yaşanan meseleleri çözmek üzere bir âlim göndermelerini ister. Âlim bulma görevi Ahmet Cevdet Paşa’ya verilir. O da Erzurum Yakutiye Medresesi hocalarından Ebubekir Efendi’yi tavsiye eder. Ebubekir Efendi bir yardımcısı ile beraber önce Paris’e oradan Londra’ya geçer. Daha sonra gemiyle Ümit Burnu’nda bulunan Cape Town’a varır. Müslümanlar arasındaki meseleleri çözer; ilmihâl kitabı yazar, okullar açar. Tebliğ vazifesi Mozambik’e kadar uzanır. Çocuklarını da millî ve manevi değerlerine bağlı birer şahsiyet olarak yetiştirir. İşte torun İbrahim Patel de büyük dedesinin izinden giden bir siyaset ve devlet adamı olarak temayüz etmiş.

İbrahim Patel, 1962 yılında Cape Town’da doğmuş. Eğitimini Cape Town Üniversitesinde tamamlamış. Küçük yaştan itibaren aktif siyasetin içinde olmuş. Cape Town Üniversitesi sömürge tarihi hocası Dr. Halim Gençoğlu, Patel’in Nelson Mandela ile hapis yattığını anlattı. Ardından Patel, 15 yıl ticaret ve sanayi bakanlığı yapmış.

İbrahim Patel, Güney Afrika’nın ekonomik potansiyelinden bahsederek Türkiye ile yapılacak çok iş olduğunu vurguladı. Afrika ülkelerinin birbirleriyle daha rahat ticaret yapabilmeleri için 48 ülke arasında serbest ticaret anlaşması imzalandığını belirtti. Bu konuda çok çaba sarf ettiğini ve aldığı mesafeden dolayı mutluluğunu ifade etti.

İstanbul Ticaret Odasında yapılan toplantıya boynunda Filistin kefiyesi ile gelmesi dikkatimi çekti. İçimden “Âlim Ebubekir Efendi’nin torunu böyle olur.” diye geçirerek sevindim. O da konuşmasının son bölümünü Filistin’de yaşanan acılara ayırdı. “Biz Güney Afrika’da yıllarca apartheid rejime maruz kaldık. Filistin’de yaşanan acıları biz de yaşadık. Bu acıların son bulması için Uluslararası Ceza Mahkemesine başvurduk.” dedi. Güney Afrika’nın dava açması dünya açısından da sürpriz oldu. Yaşadıkları acıları, Filistinliler de yaşamasın diye yaptıkları bu çıkışla mazlumların sesi ve vicdanı oldular.

İbrahim Patel memleketi Erzurum’a da gittiğini ifade ederek hem dedesinin hikâyesini hem de ekonomik anlamda yapılabilecekleri anlattı. Aziz hemşehrim Atatürk Üniversitesinde de konferans vermiş, Büyükşehir Belediye Başkanı Mehmet Sekmen’e ve Vali Mustafa Çiftçi’ye nezaket ziyaretinde bulunmuş.

Hani derler ya “Ne oldum deme ne olacağım de”. Erzurum nire, Cape Town nire!