Emekliler tarafından en çok merak edilen soruların başında “emekli maaşım haczedilebilir mi?” sorusu geliyor. Birçok vatandaş özellikle Pandemi sürecinde banka kredisi, konut kredisi ve senet karşılığı aldığı borçları ödeyememe durumuyla karşı karşıya kaldı. Acaba çektiğim banka kredisi, konut kredisinden dolayı emekli maaşıma haciz gelir mi? Bu ve benzeri merak edilen soruların cevabını bu makalemizde siz değerli okurlarımıza anlatmaya çalıştık.
Emekli maaşlarının haczi, ülkemizdeki emekli sayısı düşünüldüğünde önemli konuların başında yer alır. Emeklilerin birçoğu bir ev ya da bir araç sahibi olma arzusuyla kredi çeker ve bazen bu kredileri ödemekte zorlanırlar. İşte tam da bu noktada emekliler, maaşlarının haczedilip haczedilemeyeceğini merak ediyorlar.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Devir, temlik, haciz ve Kurum alacaklarında zamanaşımı başlıklı 93. Maddesinde bu husus düzenlenmiş ve madde de; “Bu Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler; 88’inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez. Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilir…” şeklinde düzenlenmiştir.
Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere “takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında” kalan borçlar haczedilemez. Yani yalnızca belirli borçlar açısından emekli maaşlarının haczi mümkündür. Bunlar; Sosyal Sigortalar Kurumunun prim alacakları, ve nafaka alacaklarıdır. Bunlar dışında emekli maaşları haczedilemez. Bu alacakların haczi istisna tutulmuştur.
Kredi borcu da istisna kapsamında ilgili kanun maddesinde belirtilmediği için, kredi borcunu ödemeyen emeklinin, emekli maaşının haczi de mümkün değildir. Ancak emekli maaşının haczedilememesi borcun tahsil edilmesine engel değildir. Emeklilerin diğer malvarlıklarına (ev,araç, v.b.) haciz işlemi yapılabilir.
Emekli maaşı hangi durumlarda haczedilebilir?
Emeklilerin maaş hacizleri, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’u kapsamında SSK ve nafaka alacakları bakımından haczedilebilir. Her ne kadar banka kredi borcunu ödemeyen emeklinin emekli maaşı haczedilemese de istisna olarak borçlunun rızası ile emekli maaşı haczedilebilir. Emekli borçlunun önceden vermiş olduğu rıza ile maaşı haczi kabil (haczedilebilir) olacaktır.
Hakkında icra takibi başlatılmış bir borçlunun rızası ile emekli maaşı haczedilebilir. Banka kredi sözleşmelerinde bulunan maddeler ile yetki verilerek de maaş haczi yapılabilir. Bankanın yapmış olduğu işlem tam anlamıyla maaş haczi değildir. Kredi borcunu ödemeyen borçlunun borcunun tahsili için böyle bir yol izlenir.
Banka ile emekli arasında yapılan kredi sözleşmelerinde kredi borcunu ödemeyen borçlunun, bankada bulunan alacaklarını mahsup etme yetkisini bankaya verdiğine dair maddeler yazılır. Bankalara verilen tek taraflı kesinti yapma yetkisi teknik anlamda maaş haczi değildir. Bir bakıma bankanın kendisini garanti altına almasını sağlayan sözleşmelerdir.
Sonuç olarak bankalar ile yapılan kredi sözleşmelerinin emeklileri mağdur ettiği düşünülse de bu sözleşmeler yapılmadan kredi çekilememekte, dolayısıyla vatandaşlar kredi çekebilmek için bu sözleşmeleri imzalamak zorunda kalmaktadır.
Kısaca bir emeklinin, emekli maaşına icra takibi başlatılarak haciz koyulamaz. Ancak evine, aracına, taşınır, taşınmaz mal varlığına haciz koyulabilir. Emeklinin aldığı nafaka ve SGK prim borcu nedeniyle maaşına haciz koyulabilir. Son olarak yukarıda bahsetmiş olduğumuz banka kredisi çekmek için imzalanan sözleşmeler ile emeklinin rızası ile bankada bulunan maaşına haciz koyulabilir. Bunlar dışında kalan nedenlerle emekli maaşları haczedilemez.
