Tataristan sosyal ve ekonomik olarak büyük değişim yaşıyor. Bu değişimde Türk işadamlarının önemli katkısı var. Ülkenin mütevazı Cumhurbaşkanı Rüstem Minnihanov Türkiye’nin Tataristan’a yaptığı yatırımlardan çok memnun olduğunu ifade ederken. “Zaten aynı tarihi kökene sahip iki halktan birlikte çalışmaktan başka ne beklenir” diyerek yapılan yatırımları övdü. Çeşitli sektörden Türk firmaları Tataristan’a 2 milyar dolardan fazla yatırım yapmışlar. Tataristan Cumhurbaşkanı önümüzdeki günlerde Bursa ve İstanbul’u ziyaret ederek var olan iş hacmini daha ileri taşıma azminde görünüyor.
Tataristan petrol ve maden zengini olmanın yanı sıra aynı zamanda bir sanayi ülkesi. Bazı büyük tesisleri görme fırsatımız oldu. Dünyanın 4. Büyük petrokimya tesisi göz kamaştırıyor. Üretimin % 30’nun internet üzerinden yapılması önemli bir gelişme. Başkent Kazan yakınlarında İnnopolis isimli teknoloji şehri kuruluyor. 1200 hektarlık arazi üzerinde teknoloji merkezinin yanı sıra bir de üniversite kurulmuş. Dünyanın farklı bölgelerinden çok sayıda öğrenci burada eğitim alıyor. Çok sayıda teknoloji firması burada yerini almış. Bir taraftan burada çalışacaklar için büyük bir yerleşim merkezi inşa ediliyor.
Görkemli bir fuar ve kongre merkezi inşa etmişler. Rusya-İslam Dünyası Zirvesi bu merkezde yapıldı. Büyük bir toplantı salonunda Tataristan Cumhurbaşkanı, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkan’ı Rıfat Hisarcıklıoğlu ve farklı İslam ülkelerinden temsilcilerin katıldığı bir panel yapıldı. Panelde Tataristan Cumhurbaşkanı Türkiye’den geniş bir heyetin toplantıya katılımlarından büyük mutluluk duyduğunu ifade etti. Kazan zirvesinin kapanış programında Tatarlar büyük bir gösteri yaptılar. Geleneksel kıyafetlerle sahne alan 40’a yakın sanatçı birer şarkı söyledi. Renkli Tatar halk oyunları gösterileri göz kamaştırdı. Büyük çoğunluğu bayan olan sanatçıların hepsi tesettürlü idi. Tatar mutfağının ana yemekleri tavuklu şehriye çorbası ve Tatar böreği sofralardan eksik olmuyor. Tatarlar et ve hamur ağırlıklı besleniyorlar. Bir de ballı hamur tatlısı şak şak hediyelik olarak dükkânlarda ambalajlı olarak satılıyor.
Tataristan bir taraftan helikopter ve kamyon üretimi gibi teknoloji alanında üretim yaparken eğitim ve spor alanlarında da iddiasını sürdürüyor. 1804 yılında kurulan Kazan Federal Üniversitesi dünyanın önde gelen eğitim kurumlarından birisi. Üniversitenin kapısına üniversitede eğitim almış Lenin’in öğrencilik yıllarındaki heykelini dikmişler. Kazan Üniversitesi’nde Hukuk okuyan Lenin bir müddet Tatar köyü Samara’da avukatlık yapmış. Kazan Üniversitesi Şarkiyat Bölümü’nden mezun diğer bir ünlü de yazar Lev Tolstoy. Tolstoy Diriliş, Anne Karenina, Savaş ve Barış, Hacı Murat gibi klasik eserlerin sahibidir. Tolstoy’un dikkat çeken diğer bir kitabı da “Hz Muhammed”dir. Bu kitapta ” … Bunu söylemek ne kadar tuhaf olsa da benim için Muhammedilik, Haça tapmaktan (Hıristiyanlıktan) mukayese edilemeyecek kadar yüksekte duruyor. Eğer insan, seçme hakkına sahip olsaydı, aklı başında olan her bir insan, şüphe ve tereddüt etmeden Muhammediliği, tek Allah’ı ve onun Peygamberini kabul ederdi.” açıklamalarında bulunuyor.
Tatarlar kültürü de ihmal etmiyorlar. Bu yıl 15.’si düzenlenen İslam Dünyası Film Festivali’de zirve programı içinde yer alıyor. Açılış programına kalabalık bir izleyici topluluğu katıldı. İslam ülkelerinden çok sayıda filmlerin farklı kategorilerde yarıştığı bir etkinlik. Türkiye’den çok az sayıda filmin yarışmaya katıldığını müşahede ettim.
Tarihi Bulgar şehrine, Korkunç İvan’ın adasına, spor konusuna değinemedim. Ortak kelimemiz “kazan”a düşmeden Kazan’dan alınacak çok ders var.
