Gıdalara üretim esnasında veya sonrasında katılan şekere eklenmiş veya serbest şeker adı veriliyor. Süt ve meyvelerde bulunan şekerden ziyade eklenmiş şekerin sağlık açısından daha zararlı olduğu kabul edilmiş durumda.
Dünya Sağlık Örgütü, günde 200 kalori yani 50 gramdan fazla serbest şeker tüketilmemesini öneriyor. Türkiye’de ise günlük ortalama kişi başı şeker tüketimi 85 gram civarında. Kaldı ki ekmek, makarna, pirinç gibi karbonhidrat içeriği yüksek gıdalarla zengin beslenen toplumumuzda ilave şeker tüketiminin daha da düşük olması gerekiyor.
Eklenmiş şeker kaynakları…
Şekerlemeler, tatlılar ve pastacılık ürünlerinin yanı sıra meyve suları, gazlı içecekler, enerji içecekleri, meyveli yoğurtlar ve soslar eklenmiş şekerin başlıca kaynakları durumunda. Bu gıdaların içerisinde şeker her zaman etiket bilgisinde açıkça yazılmayabiliyor. Gıdaların içindekiler listesi incelendiğinde şekerin; sakkaroz, sükroz, fruktoz, dekstroz, maltoz, nektar, mısır şurubu, HFCS, malt şurubu ve bal gibi çeşitli adlarla da belirtildiği görülüyor.
Sadece meşrubatlar değil çay ve kahve de önemli şeker kaynakları arasında yer alıyor. Bir çay kaşığı veya küp şekerin yaklaşık 5 gram olduğundan yola çıkarsak, günde iki şekerli olarak tüketilen 5-6 bardak çay bile günlük tüketilmesi tavsiye edilen eklenmiş şeker limitini tek başına sağlıyor.
Eklenmiş şeker pek çok sağlık problemine davetiye çıkarıyor…
Ramazan Bayramı’na yaklaştığımız şu günlerde tüm marketlerde renkli renkli şeker stantlarının kurulduğunu, fırınlarda tatlı siparişlerinin alınmaya başlandığını görüyoruz. Lezzetli ve albenili olduğunu kabul ediyorum ama sağlıklı bir yaşam için her yaşta eklenmiş şeker tüketiminden kaçınmak gerekiyor. Lakin, faydalı besin öğelerini içermeyen, yüksek şeker içerikli gıdalarla günlük enerji ihtiyacının karşılanması gizli açlık ve pek çok sağlık problemini de beraberinde getiriyor.
Esasen vücudun gıda ve içeceklere ilave edilen şekerden gelen enerjiye ihtiyacı bulunmuyor. Bilakis eklenmiş şeker, aşırı kilo, obezite, tip 2 diyabet, diş çürükleri ve kalp hastalıkları gibi pek çok sağlık problemi ile ilişkilendiriliyor. Her yıl artan aşırı kilo ve obezite oranı ülkemizde 18 yaş üstü her 3 kişiden birinin sorunu haline gelmiş durumda.
Sağlıklı beslenmek için…
Günlük beslenmemizden eklenmiş şekeri çıkartmak için ilk önce su ve içecekleri şekersiz tüketmek ayrıca tatlı ve şekerlemelerden uzak durmak gerekiyor.
Sağlıklı ve dengeli bir beslenmek için günlük gıdaların yarısının kaliteli protein ve tahıllardan, diğer yarısının ise sebze ağırlıklı olmak üzere sebze ve meyvelerden oluşması tavsiye ediliyor. Yemeklerin ve salataların hazırlanmasında ise başta zeytinyağı olmak üzere rafine edilmemiş yağların kullanılması öneriliyor.
