Her birey, sağlıklı bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Sağlıklı ve huzurlu bir çevrede yaşama hakkı kimsenin elinden alınamaz. Çevre düzenini korumak, çevrenin kirlenmesini önlemek ve çevre sağlığını korumak devletin görevi olduğu kadar vatandaşların da ödevidir. Gürültüye neden olma suçu da çevrede yaşayan vatandaşların birbirine karşı sorumluluklarındandır.
Türk Ceza Kanunu’nun 183. maddesinde çevreye karşı suçlar başlığı altında gürültüye neden olma suçu düzenlenmiş ve hüküm altına alınmıştır. Madde metninde; “İlgili kanunlarla belirlenen yükümlülüklere aykırı olarak, başka bir kimsenin sağlığının zarar görmesine elverişli bir şekilde gürültüye neden olan kişi”nin cezalandırılacağı belirtilmiş ve failin “iki aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılacağı ifade edilmiştir.
Gürültüye neden olma suçundan bir kişiye ceza verilebilmesi için, yapılan gürültünün bir başkasının sağlığının zarar görmesine neden olacak derecede yüksek olması gerekir.
Gürültüye neden olma suçunun oluşması için, yapılan gürültünün insan sağlığını tehlikeye düşürmeye elverişli olması gerekli ve yeterlidir. Suçun oluşması için mağdurun, gürültüye maruz kalması nedeniyle mutlaka sağlığının bozulması da gerekmez.
Kabahatler Kanunu’ndaki yeri
5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 36. maddesinde “Gürültü” başlığı altında düzenlenen madde metninde ise; “Başkalarının huzur ve sükununu bozacak şekilde gürültüye neden olan kişiye, elli Türk Lirası idarî para cezası verilir. Bu fiilin bir ticarî işletmenin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde işletme sahibi gerçek veya tüzel kişiye bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir. Bu kabahat dolayısıyla idarî para cezasına kolluk veya belediye zabıta görevlileri karar verir.” Şeklinde düzenlenmiş ve bir başkasının huzurunu bozacak şekilde gürültüye neden olunması halinde idari para cezası yaptırımı uygulanacağı belirtilmiştir.
Çevre Kanunu’ndaki yeri
2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 14. maddesinde yine gürültü başlığı ile düzenlenen maddede ise; “Kişilerin huzur ve sükununu, beden ve ruh sağlığını bozacak şekilde ilgili yönetmeliklerle belirlenen standartlar üzerinde gürültü ve titreşim oluşturulması yasaktır. Ulaşım araçları, şantiye, fabrika, atölye, işyeri, eğlence yeri, hizmet binaları ve konutlardan kaynaklanan gürültü ve titreşimin yönetmeliklerle belirlenen standartlara indirilmesi için faaliyet sahipleri tarafından gerekli tedbirler alınır.” Şeklinde düzenlenmiş ve aynı kanunun 20. maddesinde fiilin, kişinin huzurunu bozacak şekilde gerekli tedbirlerin alınmaması şeklinde yapılması durumunda idari para cezası uygulanacağı şeklindedir.
Bu Kanun’un 14. maddesine göre çıkarılan yönetmelikle belirlenen önlemleri veya gerekli izinleri almayan veya standartlara aykırı şekilde gürültü ve titreşime neden olanlara, konutlar için 400 Türk lirası (2.171 TL), ulaşım araçları için 1.200 Türk lirası (6.555 TL), işyerleri ve atölyeler için 4.000 Türk lirası (21.903 TL), fabrika, şantiye ve eğlence gürültüsü için 12.000 Türk lirası (65.750 TL) idarî para cezası verilir.
30/12/2021 tarihli ve 31705 (2. Mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 2022/1 sayılı Tebliği ile bu bentteki 1/1/2022-31/12/2022 tarihleri arasında uygulanacak idari para cezaları metne parantez içinde siyah puntolarla işlenmiştir.
Son olarak gürültüye neden olma suçu herhangi bir şikâyet süresine tabi olmayıp, savcılık nezdinde her zaman soruşturulabilir. Gürültüye neden olma suçunda dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. İşlenen suç bakımından dava zamanaşımı süresi olan 8 yıllık süre geçtikten sonra soruşturma yapılamaz.
