Eğitim öğretim hakkının engellenmesi suçu 5237 sayılı TCK’nın hürriyete karşı suçlar başlığı altında 112. maddesinde düzenlenmiştir. Maddede ihdas edilen suçun amacı, cebir veya tehdit ile ya da hukuka aykırı başkaca bir fiil ile eğitim öğretim hakkının engellenmesinin ve kesintiye uğramasının önlenmesidir.
İlk kez mülga 765 sayılı TCK’da, dönemin toplumsal olayları da gözetilerek, eğitim öğretim çalışmalarına ve yurtlara girişlere engel olma kapsamında düzenlenen suç, 5237 Sayılı Yasa’da bireysel eğitim öğretim hakkının engellenmesini de suç kapsamına alarak yeniden düzenlenmiştir.
Özel kastla işlenebilen bir suç tipi olan eğitim ve öğretim hakkının engellenmesi suçu, kanundaki tanımı ve sistematiğine göre, tehdit veya cebir ya da hukuka aykırı başka bir davranışlar eşliğinde, aşağıda yazılı seçimlik hareketlerle işlenebilir.
Devlete ait ya da devletin verdiği izinle çalışan özel eğitim kurumlarındaki eğitim ve öğretimin engellenmesi. Bu seçimlik hareketle suçun işlenmesi durumunda, eğitim öğretim faaliyetinin eğitim kurumunun tamamında ya da bir bölümünde engellenmesi söz konusudur. Öğrencilerin eğitim kurumuna ya da dersliklere girişlerinin engellenmesi gibi.Bireyin, kişisel eğitim ve öğretim hakkını kullanmasının her hangi bir davranışla engellenmesi. Bu seçimlik harekette ise suç, bireyin, kişisel olarak eğitim öğretim hakkının engellenmesi sureti ile işlenmektedir. Kız çocukları okumaz, okula gitmeyeceksin şeklindeki baskılarla ya da başkaca hukuka aykırı eylemlerle bireysel eğitim öğretim hakkının engellenmesi suçun oluşmasına neden olabilir.Öğrencilerin toplu olarak, oturdukları binalara ve eklentilerine girilmesinin veya buraların kullanılmasının engellenmesi şeklinde de suç işlenebilir.
Eğitim ve öğretim hakkının engellenmesi suçunun cezası
Cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla;
a) Devletçe kurulan veya kamu makamlarının verdiği izne dayalı olarak yürütülen her türlü eğitim ve öğretim faaliyetlerine,b) Kişinin eğitim ve öğretim hakkını kullanmasına,c) Öğrencilerin toplu olarak oturdukları binalara veya bunların eklentilerine girilmesine veya orada kalınmasına, engel olunması hâlinde, fail hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (TCK 112)
Suçun nitelikli hali
Eğitim ve öğretim hakkının engellenmesi suçunun;
a) Silahla,b) Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle, imzasız mektupla veya özel işaretlerle,c) Birden fazla kişi tarafından birlikte,d) Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,e) Kamu görevinin sağladığı nüfuz kötüye kullanılmak suretiyle, İşlenmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır. (TCK 119/1)
Bu suçların işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır. ( TCK 119/2)
Şikâyet, uzlaşma ve görevli mahkeme
Eğitim öğretim hakkının engellenmesi suçu, şikâyete ve uzlaşmaya tabi suçlardan olmayıp, yargılama aşamasında asliye ceza mahkemesi görevlidir.
