Mesleki bir faaliyetin yürütülmesi veya bazı işlerde sürekli olarak çalışılması durumunda, kişi bu iş veya meslekle doğrudan bağlantılı bazı hastalıklara yol açabilir. Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin sürdürülmesi yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük hali olarak tarif edilmektedir.
Meslek hastalığıyla ilgili bildirimler üzerine gerekli soruşturmalar, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun denetimyle görevlendirilen memurları tarafından veya Bakanlık iş müfettişleri aracılığıyla yapılmaktadır.
Hangi hallerin meslek hastalığı sayılacağı, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesinin şekli ve içeriği, verilme usulü Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.
Meslek hastalığı nedeniyle işinde geçici süre çalışamayacağı hekim raporu ile saptanan sigortalıya, çalışamadığı her gün için SGK tarafından parasal yardım yapılmaktadır. Buna geçici iş göremezlik geliri adı verilir. Böylece çalışamaz duruma gelen sigortalının uğradığı gelir kaybı karşılanmış olur.
Sigortalıya bir de sürekli iş göremezlik geliri bağlanmaktadır: Kurum tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurulları tarafından verilen raporlara istinaden Kurum Sağlık Kurulu’nca meslekte kazanma gücü en az %10 oranında azalmış bulunduğu tespit edilen sigortalı, sürekli iş göremezlik gelirine hak kazanır.
Meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine ise ölüm geliri bağlanmaktadır. Meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik geliri almaktayken ölen sigortalının hak sahiplerine ölüm geliri bağlanır. Bu kişiler, sigortalının eş, çocuk ana ve babası olabilir.
Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmektedir. Sigortalının ölüm aylığı alırken evlenen ve bu nedenle aylığı kesilen kız çocuklarına, aldıkları aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenir. Başvuru SGK’ya dilekçe ile yapılır.
İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmektedir. Meslek hastalığı sonucu veya sürekli iş göremezlik geliri, malullük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı almaktayken veya kendisi için en az 360 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olup da ölen sigortalının hak sahiplerine kurumca belirlenip bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden cenaze ödeneği ödenir. Sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına o da yoksa kardeşlerine verilir. Cenaze ödeneği için hak sahiplerinin SGK’ya bir dilekçe ile başvurması gerekmektedir.