Değişen dünya düzenine uygun modern hukuk dünyasının yenilikleri yargının birçok alanında uygulanmaktadır. Arabuluculuk, uzlaştırma, e-tebligat, e-duruşma, Segbis gibi son dönemde yeniliklerle taraflara ve hukuk dünyasına kolaylıklar sağlamaktadır.
Son zamanlarda okuyucularımızdan uzlaştırma ile alakalı sık sık sorular gelmektedir. Bu haftaki yazımızın konusu uzlaştırma...
Uzlaştırma ceza kanununa giren konularda tarafların anlaşarak sulh olmasıdır. Uzlaştırma kapsamına giren bir suç nedeniyle başlatılan soruşturma veya kovuşturma sırasında; şüpheli veya sanık ile mağdur, suçtan zarar gören veya kanuni temsilcinin, Cumhuriyet savcısı tarafından görevlendirilen tarafsız bir uzlaştırmacı marifetiyle anlaştırılmaları suretiyle, uyuşmazlığın giderilmesi sürecidir.
Uzlaştırmacı ise şüpheli veya sanık ile mağdur veya suçtan zarar gören arasındaki uzlaştırma müzakerelerini yöneten, Cumhuriyet savcısı tarafından görevlendirilen avukat veya hukuk öğrenimi görmüş kişidir.
Uzlaştırma süreci tarafların kabulüyle başlar, taraflardan biri kabul etmezse süreç işlemez. Taraflar uzlaşma sağlanana kadar bu yöndeki iradelerinden her zaman vazgeçebilirler
Arabuluculuk esasen uzlaştırma ile birbirine benzer yapılardır. Arabuluculuk hukuk davalarında mümkün ve bazı davalar bakımından zorunlu olup, uzlaştırma ceza davalarında taraflara verilen son şanstır.
Soruşturma evresinde uzlaşmanın gerçekleşmesi ve edimin yerine getirilmesi hâlinde, şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir ve adlî sicile kaydedilmez. Aksi hâlde kamu davası açılır. Kovuşturma evresinde uzlaşmanın gerçekleşmesi ve edimin yerine getirilmesi hâlinde, sanık hakkında düşme kararı verilir ve adlî sicile kaydedilmez. Aksi hâlde yargılamaya devam olunur.
Uzlaşmanın sağlanması halinde, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamaz; açılmış olan davadan feragat edilmiş sayılır. Uzlaştırma müzakereleri sırasında yapılan açıklamalar herhangi bir soruşturma ve kovuşturmada ya da davada delil olarak kullanılamaz. Failin, edimini yerine getirmemesi halinde uzlaştırma raporu veya uzlaşma belgesi, ilam mahiyetini haiz belgelerden sayılır.
Uzlaştırma ücreti ve giderlerinden mağdur/katılan veya suçtan zarar gören hiçbir şekilde sorumlu değildir.
Uzlaştırma müzakereleri gizli olduğu için müzakerelere sadece şüpheli, müdafi, mağdur veya suçtan zarar görenin kendisi veya kanunî temsilcisi ya da vekili katılabilir.
Uzlaştırma sonucunda taraflar belirli bir edimi yerine getirme konusunda anlaşabilirler.
Son Söz: Alternatif çözüm yolları yargıdaki birikmeyi azaltarak daha hızlı işlem yapılmasını sağlayacaktır. Çözüm yolları ancak tarafların uzlaşı sağlaması, birbirlerine karşı adım atarak anlam kazanır. Unutulmamalıdır ki gecikmiş adalet adalet değildir.
