Rapor parası, istirahat parası, rapor ücreti ve hastalık parası olarak halk arasında farklı kullanımları olan geçici iş göremezlik ödemesi; çalışanlara yalnızca belirli şartları sağlamaları halinde yapılıyor. Geçici iş göremezlik ödeneğinden faydalanmak isteyen çalışana ücreti; işvereni tarafından değil, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından veriliyor. Böylece çalışanın raporlu olduğu dönemlerde gelir kaybını önleyebilmek ve mağduriyetleri giderebilmek amaçlanıyor.
İş görmezlik ödemesi; sigortalı çalışanların hastalanmaları, iş kazası geçirmeleri ya da meslek hastalığına yakalanmaları durumunda SGK tarafından mağdur olmasını önlemek maksadıyla çalışana yapılan ödeme anlamına gelmektedir. Ancak çalışanın SGK tarafından bu ödemeyi alabilmesi için hasta olduğunu kanıtlayacak bir rapor sunabilmesi gerekiyor. Çalışan; raporlu olduğu süre zarfında işvereninden maaş ödemesi almıyor. Bu süreç boyunca çalışana rapor parası ödeme işlemi SGK tarafından yapılıyor.
İş görmezlik ödemesi nasıl alınır?
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre 3 farklı geçici iş göremezlik ödeneği bulunuyor. Bunlardan bir tanesinde sigortalı çalışan, işyerinde bir kaza geçirirse ya da işiyle ilgili bir meslek hastalığından dolayı rapor alırsa SGK tarafından rapor ücreti alma hakkına sahip oluyor. Bunun yanı sıra çalışan, hastalığından ya da herhangi bir rahatsızlığından ötürü rapor aldıysa rapor tarihinden önceki 90 günde SGK priminin ödenmiş olması şartıyla rapor parası alabiliyor. Aynı zamanda sigortalı kadın çalışanların da doğum yapmaları halinde doğumdan önceki 8 haftada ve doğumdan sonraki 8 haftada doğum parası olarak rapor parası alma hakları bulunuyor. Çoğul hamileliklerde ise bu süre doğum öncesindeki 10 hafta oluyor.
Sigortalı çalışanların bu ödemeyi alabilmesi için bazı şartları yerine getirmesi gerekiyor. Buna bağlı olarak çalışanların iş kazası, hastalık, analık hali veya meslek hastalığı dolayısıyla iş göremezliğe uğraması ve Sosyal Güvenlik Kurumunca yetki verilmiş olan hekimlerden ya da sağlık kurullarından sağlık raporu almış olması gerekiyor. Aynı zamanda yatarak tedavi görmeyi gerektiren bu durumlarda çalışanın prim borçlarının da olmaması gerekiyor. Bunun yanı sıra tüm sigortalı çalışanlarda olduğu gibi doğum gerekçesiyle iş göremezlik raporu ödemesi alacak kişilerin de doğum öncesindeki bir yıl içerisinde en az 90 günlük sigorta priminin bildirilmiş olması bekleniyor.
İş görmezlik ödemesi ne zaman alınır?
Sosyal Güvenlik Kurumu, sigortalı çalışana geçici iş göremezlik ödemesini raporun 3. günü itibarıyla yapmaya başlıyor. Fakat ilk 2 günlük rapor ücretinin çalışanın işvereni tarafından ödeneceğine dair yasada bir düzenleme bulunmuyor. 1 ya da 2 günlük rapor alan sigortalı çalışanlara Sosyal Güvenlik Kurumunca herhangi bir rapor parası ödemesi yapılmıyor. Buna karşılık geçici iş göremezlik ödeneğinden iş kazası yaşayanlarla alakalı olarak bir istisna bulunuyor. İş kazası nedeniyle rapor alan çalışanlara Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından her gün ödeme yapılıyor. Aynı zamanda bu kişilerde sağlık aktivasyonu için 30 günlük prim yatırma şartı ve geriye doğru 90 günlük çalışma şartı da aranmıyor. Rapor paraları işverenin çalışanın raporunu SGK’ya iletmesinden sonraki en geç 15 gün içerisinde PTT aracılığıyla çalışanın hesabına yatırılıyor. Ancak ücret hesaba aktarıldıktan sonra belirli bir zaman zarfı içerisinde alınması şartı bulunuyor. Alınmamış ödenekler SGK’ya geri gönderiliyor.
