İnsanı yerli yerinde tutmak lazım.
İnsana değerinden fazla değer, kıymetinden öte kıymet vermemek lazım.
Yoksa başınıza çıkar, başınıza bela olur.
Kendi elinizle besledikleriniz ve kıymetlendirdikleriniz döner dolaşır boğazınıza yapışır.
Nankörlük böylelerinin en başat özelliklerindendir.
Bunlar aşağılık kompleksi ile hareket ederler.
Bizi zaten bu aşağılık kompleksi mahvedecek.
Görürsünüz, adamımız eser gürler, üst perdeden konuşur.
Adamımız şahanedir; fırtınalar estirir.
Konuştu mu mangalda kül bırakmaz.
Kendi unsurunu acımasızca eleştirir, ona karşı kibirlidir, tepeden bakar; ama söz konusu öteki oldu mu olabildiğince tevazu sahibidir, toleranslıdır ve hoşgörü sahibidir.
Ötekine gösterdiği hoşgörünün kırkta birini kendinden olana göstermez.
Ötekine sevecen, kendinden olana asabi davranır.
Ötekini eleştirmek zordur, bedel ödetir, bunu bildiği için midir, bilinmez(!), eleştirilecek o kadar yanları, yönleri varken gıkını çıkarmaz, çıkaramaz.
Kendi unsurunu acımasızca, insafsızca eleştirmekse kolay, bedel gerektirmez; nasıl olsa gücü yok, sesini çıkaracak mecale sahip değil, kendini savunmaktan aciz, vur vurabildiğin kadar.
Hatta sen vurdukça öteki sevinir.
Adamımızın yegâne gayesi ötekini sevindirmek, onu kızdırmaktan beri durmak, gazabından kaçınmak, vereceği mükâfata koşmak, onu memnun etmek için çalışmak ve çabalamaktır.
Adamımız nezdinde gelişmemiş ve geri kalmış kendi unsurunun bir kıymeti harbiyesi yoktur.
Bundan dolayı ona hep tepeden bakar; ona karşı hrp kibirlidir.
Kendisi o geri kalmışlıktan sıyrılmış, güya kendisini geliştirmiştir.
Kendisi o kadar gelişmiştir ki(!), devirdiği çamları göremez, ihanet ettiğinin farkında değildir, dostunu düşmanını ayırt edemeyecek kadar yabancılaşmıştır.
Kibrini görmeyecek kadar kör, kendi unsurunu duymayacak kadar sağır, hakkı ve hakikati gözetmeyecek ve dillendiremeyecek kadar savrulmuştur ve yabancılaşmıştır.
Baktığınızda sizden biri gibi gözükür; ama üzerini biraz kazıyınca, üzerine biraz üfleyince ne olduğu, nerede durduğu, neye hizmet ettiği kabak gibi ortaya çıkar.
Böylelerine, gölge etme başka ihsan istemem demek lazım.
Böylelerine yol vermemek, böylelerinin önünü açmamak lazım.
Böylelerini uzaklaştırmak, böylelerinden uzaklaşmak lazım.
Böylelerine fırsat vermemek lazım; çünkü ilk fırsat verdiğinizde önce sizin ayağınızın altını oyacaktır.
Böyleleri için söyleyeceğimiz yegane söz, kuracağımız tek cümle şudur:
Ne diyelim, Allah akıl fikir versin.
