Türkiye’nin Karadeniz’deki doğal gaz keşfinden sonra Türkiye ilk kez sınırdaşı olmayan bir ülke ile doğalgaz anlaşması imzaladı. BOTAŞ ile Macaristan devlet şirketi MVM CEEnergy arasında imzalanan doğal gaz ihracat anlaşması ile Avrupa'nın enerji arz güvenliğine önemli bir katkı sağlaması bekleniyor. Macaristan’ın BOTAŞ’tan yılda yaklaşık 300 milyon metreküp (m3) doğalgaz alması öngörülüyor. Peki, bu anlaşma Türkiye’ye neler kazandıracak?

Gelecek yıl sonra başlaması beklenen doğalgaz sevkiyatı, Türkiye’nin LNG altyapısı ile iki ülke doğalgaz depolama tesislerinin ortak çıkarlar çerçevesinde kullanılmasına imkan sağlayacak. Diriliş Postası’ndan Demet İlce’ye konuşan The London Energy Club Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Öğütçü, Türkiye’nin şu aşamada doğal gaz ihracatından kazanacağı çok bir para olmadığını fakat bu anlaşmanın bir ilk olması açısından çok önemli olduğunu söyledi. Öğütçü, ihraç edilecek olan 300 milyon m3 doğalgazın neredeyse Türkiye’nin kış mevsimindeki 1 günlük doğalgaz tüketimine eşit olduğunun da altını çizdi. Öğütçü’nün aktardığına göre; söz konusu doğalgaz ihracatı, Rusya’nın Türk akımı üzerinden gönderdiği gazın Bulgaristan üzerinden Macaristan’a sevki şeklinde olacak. Peki, Türkiye bu anlaşma ile enerji merkezi olma yolunda ilk adımı atmış sayılır mı?

“RUSYA’NIN TÜRK AKIM ÜZERİNDEN GÖNDERDİĞİ GAZ BULGARİSTAN’DAN MACARİSTAN’A SEVK EDİLECEK”

Türkiye-Macaristan doğalgaz ihracatı anlaşmasının detayları hakkında bilginiz var mı? (Kaç yıllık bir anlaşma, kaç m3 doğalgaz ihraç edilecek?)

Türkiye ile Macaristan arasında yapılan doğalgaz anlaşmasının Türkiye’nin sınırdaşı olmayan bir ülkeyle yaptığı ilk anlaşma olduğunu hatırlatan Öğütçü, 300 milyon m3 civarında ihracat gerçekleşeceğini fakat bu miktarın çok önemli olmadığını söyledi. Öyle ki bu anlaşmanın ‘bir ilk’ olması açısından önemli olduğunu belirten Öğütçü, “Türkiye’nin kış mevsimindeki 1 günlük tüketimine eşit neredeyse. Bu anladığım kadarıyla Rusya’nın Türk akımı üzerinden gelen gazın sevki ile oluyor. Yani Mavi akım ya da bize Azerbaycan’dan gelen TANAP gazı değil. Bu, Rusya’nın Türk akım üzerinden gönderdiği gazın Bulgaristan üzerinden Macaristan’a sevk edilmesini içeriyor.” ifadelerini kullandı.

“RUSYA TÜRKİYE’Yİ BİR DOĞALGAZ HABBI YAPMAK İSTİYOR”

Bu anlaşmanın devamı gelir mi, yani başka ülkelerle de bu tarz anlaşmalar yapılmasını bekliyor musunuz? Rusya’nın ‘Türkiye’yi enerji merkezine çevireceğiz’ açıklaması vardı. Türkiye enerji merkezi olma yolunda ilk adımı atmış oluyor mu?

İlerde yapılan doğalgaz anlaşmalarının önünün açılabileceğini belirten Öğütçü, Rusya’nın Türkiye’yi bir doğalgaz habbı yapmak istediğini söyledi. Öğütçü sözlerine şöyle devam etti:

“Ama şu anda bu sanal bir piyasa olarak öngörülüyor, onun çalışması yapılıyor. AB ülkeleri, Rusya’ya uyguladıkları doğalgaz, petrol ve diğer enerji ürünlerindeki yaptırımlar ışığında almazlar. Sadece Slovakya ile Macaristan’a bu konu hakkında istisna tanıdılar. Geçiş süreci çerçevesinde Türkiye bundan istifade edebilir tabi ki. İlerde ne olur bilinmez. Rusya ile ABD arasında Ukrayna üzerinde bir barış sağlanırsa elbette ki manzara değişebilir. O zaman Türkiye gerçek anlamda bir hab haline gelebilir.”

Türkiye daha önce de Bulgaristan’la 13 doğalgaz ihracatı için anlaşma yapmıştı. Bu ihracat hala sürüyor olmalı, bu birlikteliğin ülkeye ne kazancı oldu?

“Türkiye ile Bulgaristan arasında da doğalgaz ihracatı için anlaşma yapılmıştı. Türkiye doğalgazın bir kısmını Türk Akım’dan önce, Ukrayna ve Romanya-Bulgaristan (Balkan hattı) üzerinden gelen hattan alıyordu. Şimdi bu hat geriye çevrilir şekilde kullanılabiliyor. Fiyat uygunsa ve AB yaptırımlarına aykırı değilse elbette ki Bulgaristan’a da devam edilebilir.”

“KARADENİZ DOĞAL GAZINA GÜVENEREK İHRACAT BAĞLANTISI KURULMASI İÇİN ERKEN”

Bu işbirliğinin ülkemizin ekonomisine nasıl bir katkısı olur, Türkiye ne kazanacak?

Karadeniz’deki doğalgaz keşfimizde kat edecek çok mesafe olduğunu dile getiren Öğütçü, bu doğalgazın çıkartılmasına güvenerek ihracat bağlantıları kurulması için şu aşamada çok erken olduğunu bildirdi. Öğütçü, “Rezervlerde söylendiği gibiyse çıktığı zaman ilk hedef elbette ki Türk piyasasıdır. Türk piyasasındaki abartılı fiyatın bizim rekabet gücümüzü, sanayimizi etkileyen, aynı zamanda hane halkının alım gücünü etkileyen doğalgaz fiyatlaması biraz daha iyileştirilebilir. Bu yüzden ihracat bu aşamada çok önemli değil.” dedi.

Türkiye’nin doğal gazda dünyanın en önemli tüketicileri arasında yer aldığını söyleyen Öğütçü, dışardan aldığımız doğalgazın bir kısmını dağıtmamızın gayet doğal olduğunu şu sözlerle aktardı:

“Yılda 60 milyar m3 doğalgaz tüketiyoruz. Bunun neredeyse %90’ını dışarıdan alıyoruz. Bu dışardan aldığımız gazın bir kısmını depolayıp, fazlasını ihtiyacı olan ülkelere dağıtmamız son derece doğal. Anlaşmaları bu yönde değiştirmek gerekiyor. Çünkü çoğu zaman Rusya’yla ve İran’la olan anlaşmada olduğu gibi “Sadece Türk piyasalarında kullanılabilir, 3. ülkelere satılamaz” hükmü vardır.”

“BU ANLAŞMANIN SİYASİ SEMBOLİK ANLAMI DA VAR”

Türkiye’nin Macaristan’la yaptığı doğal gaz anlaşmasından çok para kazanmayacağını fakat bu anlaşmanın sembolik bir anlamı olduğunu söyleyen Öğütçü, şu ifadeleri kullandı:

“Türkiye’nin şu aşamada doğal gaz ihracatından kazanacağı çok bir para yok. Bu birtakım sembolik hedeflere hizmet edebilir. İlerde gerçekten doğalgaz habı olabilirsek (şu aşamada zor gözüküyor) o zaman girişeceğimiz ilişkilerin zeminini oluşturmaya katkısı olabilir bunun. Türkiye-Macaristan doğalgaz ihracatı anlaşması iki ülke arasındaki dostluğun ve iki ülkenin Rusya ile ilişkilerinin de bir yansıması. Böyle bir siyasi sembolik anlamı da var.”