DEMET İLCE / MUHABİR
Yeni bir araştırmaya göre, bebekler ve yeni yürümeye başlayan çocuklar için ekran başında geçirilen zaman, birçok ebeveynin hesaba katmadığı ek bir riskle de bağlantılı: atipik duyusal işlemleme davranışlarının geliştirilmesi.
Araştırmanın yazarları, 2 yaşından önce TV veya diğer videoları izleyerek daha fazla zaman harcayan çocukların, 3 yaşından önce bu atipik davranışları geliştirme olasılığının daha yüksek olduğunu ve bu olasılığın, günde daha fazla ekran başında vakit geçirdikçe arttığını gösteriyor.
Davranışlar arasında "duyu arayışı" ve "duyumdan kaçınma" (bir çocuğun sırasıyla daha yoğun duyusal uyarı aradığı veya yoğun duyulardan daha fazla hoşlanmadığı) ve ayrıca "düşük kayıt", yani daha düşük hassasiyet veya uyaranlara daha yavaş tepki yer alır.
Araştırmacılar, bunun gibi davranışların, çocuğun duyusal işlem becerileri veya vücudunun duyusal girdiyi yorumlama ve uygun bir tepki üretme becerisi hakkında ipuçları sunabileceğini belirtiyor.
Çalışmada, çocuk sağlığı ve gelişimi üzerindeki çevresel etkileri araştırmak için tasarlanmış, tamamlanmamış, büyük ölçekli bir kohort çalışması olan ABD Ulusal Çocuk Araştırması'ndan elde edilen veriler kullanıldı.
Her ne kadar ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri NCS'yi 2014'te planlanandan daha erken iptal etse de, yeni çalışma notunun yazarlarına göre halihazırda yaklaşık 5.000 çocuktan veri toplanmıştı.
Bu, 12, 18 ve 24 aylık bebeklerin ve küçük çocukların ekran maruziyetine ilişkin verileri içerir; bunların birçoğunun ebeveynleri veya bakıcıları da daha sonra küçük çocukların duyusal süreçlerine ışık tutmak için tasarlanmış bir anket olan Bebek/Yeni Yürümeye Başlayan Çocuk Duyusal Profili'ni doldurmuştur.
ITSP, çocukları çeşitli duyusal davranışların sıklığına göre düşük, tipik veya yüksek olarak puanlayarak, düşük kayıt veya heyecan arayışı kalıplarını ortaya çıkarmaya yardımcı olabilir.
Bakıcılara 12 aylıkken "Çocuğunuz TV ve/veya DVD izliyor mu?" sorusu yöneltilirken, soru 18 ve 24 aylıklara kadar genişletildi:
"Son 30 gün içinde çocuğunuz günde ortalama kaç saat ekran izledi?
Yeni çalışma, 2011 ile 2014 yılları arasında kaydedilen 1.471 çocuğun bakıcılarından alınan yanıtlara dayanıyordu.
1 yaşındaki çocuklar için, ilk yıllarında herhangi bir ekran süresi, 33 ayda düşük kayıtla ilgili tipik duyusal davranışlar yerine, daha sonra yüksek performans sergileme olasılığı yüzde 105 daha yüksekti.
18 aylık çocuklar için, günde her ek ekran süresi saati, 33 aya kadar, daha sonra duyulardan kaçınma ve düşük kayıtla ilgili yüksek duyusal davranışlar sergileme şansının yüzde 23 daha yüksek olmasıyla ilişkilendirildi.
Araştırma, 2 yaşındaki çocuklarda, günlük ekran başında geçirilen her ekstra saatin, bir sonraki yıl içinde yüksek düzeyde heyecan arayışı, duyusal hassasiyet ve duyulardan kaçınma olasılığının yüzde 20 daha yüksek olmasıyla ilişkili olduğunu buldu.
Yaş, sağlık geçmişi, bakıcı eğitimi ve bir çocuğun bakıcılarla ne sıklıkta oynadığı veya yürüdüğü gibi diğer birçok faktörü kontrol eden araştırmacılar, bulgularının ekran başında geçirilen sürenin önemli bir faktör olduğuna işaret ettiğini söylüyor; ancak bunu belirlemek için hala daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.
Bu çalışmada bulunan bağlantılar göz önüne alındığında, çalışmanın yazarları, bu atipik duyusal işleme davranışlarının, uyku sorunları, dil gecikmesi, davranış sorunları ve otizm spektrum bozukluğu dahil olmak üzere küçük çocuklar için ekran başında geçirilen süre ile bağlantılı sağlık sorunlarının kalabalık alanına ait olabileceğini söylüyorlar.
Drexel Üniversitesi psikiyatristi Karen Heffler, "Bu popülasyonlarda atipik duyusal işlemler çok daha yaygın olduğundan, bu ilişkinin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve otizm için önemli sonuçları olabilir” diyor.
Heffler, "Otizm spektrum bozukluğunda görülenler gibi tekrarlayan davranışlar, atipik duyusal işlemeyle yüksek oranda ilişkilidir" diyor. "Gelecekteki çalışmalar, yaşamın erken dönemlerinde ekran başında kalma süresinin, otizm spektrum bozukluklarında görülen duyusal uyarılara artan beyin tepkileri gibi duyusal beyin hiperbağlantısını körükleyip tetikleyemeyeceğini belirleyebilir." diye de ekliyor.
OSB'li çocuklarda atipik duyusal işleme, hiperaktivite, sinirlilik, sosyal zorluklar ve diğer potansiyel problemli davranışlarla ilişkilendirilmiştir. Önceki araştırmalar aynı zamanda DEHB'li çocuklarda anksiyete ve bozulmuş yürütücü işlevler gibi sorunlarla da bağlantılıydı.
Heffler, "Ekran başında geçirilen zamanın giderek artan gelişimsel ve davranışsal sorunlar listesi arasındaki bağlantı göz önüne alındığında, bu belirtileri gösteren küçük çocukların, mesleki terapistler tarafından sunulan duyusal işlem uygulamalarının yanı sıra ekran başında kalma sürelerinin kısaltılması döneminden geçmesi yararlı olabilir" diyor.
Pek çok uzman, canlı görüntülü sohbetler hariç olmak üzere, 2 yaşından önce ekranlardan kaçınmayı ve bunu 2 ila 5 yaş arası günde yaklaşık bir saatle sınırlamayı öneriyor.
Drexel Üniversitesi psikiyatristi David Bennett, "Ebeveyn eğitimi ve öğretimi, iki yaşından küçük çocuklarda ekran başında kalma süresini en aza indirmenin, hatta bundan kaçınmanın anahtarıdır" diyor.
