İşlenmiş gıdalarda yaygın olarak bulunan katkı maddelerinin belirli kombinasyonlarla bir araya geldiğinde tip 2 diyabet riskini artırabileceği ortaya çıktı. Bu yeni araştırma, katkı maddelerinin sağlık üzerindeki olası etkilerini inceleyen çalışmaların sayısını artırabilir ve sağlık yönergelerinin yeniden değerlendirilmesine yol açabilir.
Fransa’daki Sorbonne Paris North Üniversitesi’nden bir ekip tarafından yürütülen çalışma, gıdaların raf ömrünü uzatmak ve lezzetini artırmak için kullanılan katkı maddelerinin potansiyel zararlarına dair artan bilimsel kanıtlara katkı sağlıyor.
Araştırmacılar, yayımladıkları makalede şu ifadeleri kullandı:
“Katkı maddesi karışımları dünya çapında milyarlarca insan tarafından günlük olarak tüketiliyor. Ancak şu ana kadar güvenlik değerlendirmeleri, bu maddelere bir arada maruz kalmanın etkilerine dair yeterli veri bulunmadığı için yalnızca tek tek maddeler üzerinde yapıldı. Amacımız, en yaygın katkı maddesi karışımlarını belirlemek ve bunların tip 2 diyabet görülme riskiyle ilişkisini geniş çaplı bir kohort çalışmasında incelemekti.”
8 YIL BOYUNCA TAKİP EDİLDİ
Araştırma kapsamında, ortalama 8 yıl boyunca takip edilen 108.643 kişinin sağlık verileri incelendi. Katılımcıların beslenme alışkanlıklarıyla tip 2 diyabet vakaları karşılaştırıldı. Yapay zekâ destekli algoritmalarla, katkı maddelerinin beslenme düzenlerindeki kombinasyonları hesaplandı.
İncelenen beş katkı karışımından ikisi, tip 2 diyabet riskinde artışla ilişkilendirildi.
- İlk karışımda modifiye nişastalar, guar gamı ve karragenan bulunuyordu. Bu katkılar genellikle çorbalar, sütlü tatlılar ve soslarda yer alıyor. Bu karışımın, tip 2 diyabet riskini %8 oranında artırdığı tespit edildi.
- İkinci karışımda ise sitrik asit, sodyum sitratlar ve yapay tatlandırıcılar yer alıyordu. Bu maddeler özellikle gazlı içeceklerde ve tatlandırılmış meşrubatlarda yaygın olarak bulunuyor. Bu karışımın ise %13 oranında daha yüksek diyabet riski ile bağlantılı olduğu görüldü.
Bu tür gözlemsel çalışmalarda olduğu gibi, veriler doğrudan neden-sonuç ilişkisi kurmuyor. Yani bu katkı maddelerinin doğrudan diyabeti tetiklediği kesin olarak söylenemez. Ancak elde edilen bağlantılar, dikkate alınması gereken düzeyde önemli.
ORTAYA ÇIKAN SONUÇLAR
Araştırmacılar, “Bu bulgular, ultra işlenmiş gıdalarda birlikte sıkça bulunan katkı maddelerinin (veya farklı gıdalarda aynı anda alınan katkıların) tip 2 diyabetin oluşumunda rol oynayabileceğine dair ilk verileri sunuyor,” ifadelerini kullandı.
Araştırmacılar, “Bu bulgular, katkı maddesi kombinasyonlarının da güvenlik değerlendirmelerine dâhil edilmesi gerektiğine işaret ediyor ve gereksiz katkı maddelerinin sınırlandırılması yönündeki halk sağlığı önerilerini destekliyor,” dedi.
