Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, 2023 yılında Türkiye'nin bağımsız yıllık gayrisafi yurt içi hasılası (GSYH) bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksiyle yüzde 5,1 oranında artış gösterdi. Cari fiyatlarla hesaplanan GSYH, 2023 yılında yüzde 76,8 oranında yükselerek 26 trilyon 545 milyar 722 milyon TL oldu.
Sektörlere Göre Dağılım
2023 yılı verilerine göre, GSYH içinde en büyük payı yüzde 19,5 ile imalat sanayi aldı. Bu sektörü yüzde 13,9 ile toptan ve perakende ticaret; motorlu taşıt ve motosiklet onarımı, yüzde 9,5 ile ulaşım ve depolama sektörü takip etti. Hanehalklarının işveren olarak faaliyetleri, yıllık GSYH'dan en düşük payı aldı.
Kişi Başına GSYH
2023 yılında kişi başına GSYH, cari fiyatlarla 311 bin 109 TL ve 13 bin 243 USD olarak hesaplandı. Diğer hizmet faaliyetleri yüzde 12,7 ile en hızlı büyüyen sektör olurken, toptan ve perakende ticaret; motorlu araç onarımı yüzde 11,5, finans ve sigorta faaliyetleri ise yüzde 8,5 oranında büyüme kaydetti. Öte yandan, madencilik ve taş ocakçılığı yüzde 14,7, su temini ve atık yönetimi yüzde 8,5, mesleki ve bilimsel faaliyetler ise yüzde 2,5 oranında daralma yaşadı.
Hanehalkı ve Devlet Harcamaları
Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamaları, 2023 yılında zincirlenmiş hacim endeksiyle yüzde 13,6 oranında artarak GSYH içindeki payını yüzde 59,1'e çıkardı. Hanehalkı harcamaları içinde en büyük payı yüzde 22,8 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 19,7 ile ulaşım, yüzde 11,1 ile konut, su, elektrik ve diğer yakıtlar aldı. Devletin nihai tüketim harcamaları ise yüzde 2,4 artış göstererek GSYH içindeki payını yüzde 13,1 olarak korudu.
İhracat ve İthalat Performansı
2023 yılında mal ve hizmet ihracatı, zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 2,8 oranında azalırken, ithalat yüzde 11,8 oranında artış gösterdi. Cari GSYH ana bileşenleri arasında toplam mal ve hizmet ihracatının payı yüzde 31,9, ithalatın payı ise yüzde 34,4 olarak gerçekleşti.
İşgücü Ödemeleri ve Gelir Dağılımı
Gelir yöntemiyle hesaplanan GSYH'da işgücü ödemeleri 2023 yılında yüzde 116,7 oranında artarken, brüt işletme artığı/karma gelir ise yüzde 62,3 oranında yükseldi. İşgücüne yapılan ödemelerin cari gayrisafi katma değer içindeki payı 2022'de yüzde 26,3 iken, 2023 yılında yüzde 32,5’e yükseldi. Aynı dönemde, net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 53,7'den yüzde 47,0'a geriledi.
