Orta Doğu'da artan çatışmalar sonrası ham petrol fiyatları geçtiğimiz hafta %9 oranında yükselerek Mart 2023'ten bu yana en büyük haftalık artışı kaydetti. Analistler, OPEC+ rezerv kapasitesi ve ABD üretiminin olası ani arz şoklarını telafi edebileceğini düşünüyor, ancak bölgesel bir çatışma uzun vadeli aksamalara yol açabilir.
Pazartesi Asya seansının erken işlemlerinde, Brent petrolün varil fiyatı %0,35 düşüşle 77,78 dolara, WTI ise %0,23 düşüşle 74,21 dolara geriledi.
Orta Doğu'daki Artan Gerginlikler
Geçtiğimiz Salı günü, Axios'un haberine göre, İsrailli yetkililer, İran'ın balistik füze saldırısına karşılık olarak İran'ın petrol üretim tesislerini ve diğer stratejik noktaları hedef alacaklarını belirtti. Cumartesi günü İsrail, "uygun zaman geldiğinde" misilleme yapacağını yineledi, ancak ABD Başkanı Joe Biden, İsrailli yetkililerin nasıl karşılık vereceklerine henüz karar vermediklerini açıkladı.
İran devlet haber ajansı Shana'ya göre, Pazar günü İran Petrol Bakanı Muhsin Paknejad, İran petrol ihracatının %90'ının yapıldığı Hark Adası petrol terminalini ziyaret etti. Paknejad, "Düşmanlarımızın kriz çıkarmasından korkmuyoruz, bu bölgeye yaptığımız iş gezisi tamamen rutin bir ziyarettir" dedi.
İran, günde 3,3 milyon varilden fazla üretimle dünyanın en büyük 10 petrol üreticisi arasında yer alıyor. Ülkenin petrol ihracatı da günde 1,7 milyon varil ile çok yıllık zirveye ulaşarak küresel arzın en az %2'sini oluşturuyor.
Petrol Fiyatlarının Seyri
Ham petrol fiyatları geçen yıl içinde 66 ile 96 dolar arasında dalgalandı ve Eylül ayında ekonomik kaygıların jeopolitik risklerin önüne geçmesiyle son 16 ayın en düşük seviyesine geriledi. Çin'den gelen zayıf talep ve küresel ekonomik veriler, bu yıl petrol piyasalarındaki görünümü olumsuz etkiledi. Ancak Orta Doğu'daki son tırmanış, arz kesintisi endişelerini yeniden gündeme getirdi.
Oanda Kıdemli Piyasa Analisti Kelvin Wong, "Orta Doğu'daki düşmanlıkların azalmasını destekleyen hiçbir diplomatik işaret veya faaliyet görünmüyor" dedi. Ayrıca, geçtiğimiz Cuma günü açıklanan güçlü ABD tarım dışı istihdam verilerinin yumuşak iniş ekonomisi fikrini güçlendirdiğini ve petrol piyasalarına olumlu bir hava kattığını belirtti.
"Jeopolitik risk primleri ve Eylül ayına ait olumlu ABD tarım dışı istihdam verileri, WTI ham petrolün kısa vadeli yükseliş trendini destekleyecek makro faktörler arasında yer alıyor."
Teknik açıdan bakıldığında, petrol fiyatları geçen haftaki sıçrama sonrası iki ay sonra ilk kez 50 günlük hareketli ortalamanın üzerine çıktı. ICE Futures Europe verilerine göre, 1 Ekim'de sona eren haftada Brent petrolde net uzun pozisyonlar 20.000'den fazla kontrat arttı.
Daha Geniş Piyasalara Etkisi
Geçen hafta, artan jeopolitik gerilimlerin petrol fiyatlarını yükseltmesiyle birlikte küresel piyasalarda riskten kaçınma eğilimi hakim oldu ve enerji ve savunma hisseleri değer kazandı. İran ve İsrail arasındaki askeri çatışmalar daha da tırmanırsa, bu eğilim önümüzdeki hafta da devam edebilir.
Altın ve ABD doları gibi güvenli liman varlıklarının daha da güçlenmesi beklenirken, teknoloji hisseleri gibi riskli varlıklar baskı altında kalabilir. Euro ise, artan enerji fiyatlarının Avrupa ekonomisine olan etkisi konusundaki endişeler nedeniyle ABD doları karşısında zayıflamaya devam edebilir.