Tuğçe Huy - Diriliş Postası
Günümüzde klimalar ve elektrikli soğutma sistemleri evleri serinletmenin temel yolu olarak kabul ediliyor. Ancak binlerce yıl önce yaşamış medeniyetler, sıcak ve kuru iklimlerde serin kalmanın yaratıcı yollarını keşfetmişlerdi. Bu kadim yöntemler, günümüz tasarımcıları için de ilham kaynağı olabilir. İşte ilham kaynağı 5 geleneksel yöntem…
1. Sümerler: kalın duvarlar ve dar sokaklar
Yaklaşık 6.000 yıl önce günümüzün güney Irak’ında yaşayan Sümerler, sıcak ve kuru iklimde serin kalmanın yollarını bulmuşlardı. Sümer binaları, ısıyı en aza indirmek için kalın duvarlar ve küçük pencerelerle inşa edilirdi. Bu yapılar, kerpiç gibi gün boyunca ısıyı emip gece serbest bırakan malzemelerle yapılırdı. Ayrıca, dar sokaklar ve yan yana inşa edilen binalar, gün boyunca gölge sağlayarak sokakların serin kalmasına olanak tanırdı.
2. Antik mısır: rüzgâr yakalayıcılar ve teraslar
Mısırlılar, binalarını serin tutmak için taş ve kerpiç gibi malzemeler kullanmışlardı. Mulqaf adı verilen rüzgâr yakalayıcılar, rüzgarı binalara yönlendirerek doğal bir soğutma sağlardı. Ayrıca, çatı terasları geceleri yatak odası olarak kullanılırdı, çünkü bu alanlar gece serinlerdi.
3. Eski pueblo halkları: güneşin gücünden faydalanmak
Bugünün ABD güneybatısındaki Pueblo halkı, sıcak iklimlerde serin kalmak için binalarını güney yönüne bakan kayalıkların altına inşa etti. Bu yönelim, yazın gölgede kalmalarını, kışın ise güneş ışığından faydalanmalarını sağladı. Kerpiç ve kaya gibi malzemeler, ısının içeri girmesini en aza indirdi.
4. Müslüman halifelikler: yağmur suyunu hasat etmek
MS 8. yüzyılda Kuzey Afrika ve İspanya’daki Müslüman halifelikler, yağmur suyunu toplamak için sarnıçlar ve eğimli çatı sistemleri geliştirdiler. Bu sistemler, suyun bitkilerle kaplı avlulara yönlendirilmesini sağlayarak su kaynaklarını verimli bir şekilde kullandı. Bu teknik, modern şehirlerde de su tüketimini azaltmak için kullanılabilir.
5. Mayalar ve teotihuacanlar: yağmur suyunu depolamak
Meksika ve Orta Amerika’daki antik medeniyetler, yağmur suyunu büyük sarnıçlarda toplar ve kuru mevsimlerde kullanırlardı. Piramitler, meydanlar ve su yolları, yağmur suyunu bu sarnıçlara yönlendirmek için tasarlanmıştı. Bu teknik, modern şehirlerde su kaynaklarını koruma ve kentsel dayanıklılığı artırma açısından önemli bir ders sunuyor.
Bu kadim teknikler, günümüzde enerji tüketimini azaltmak ve sıcak iklimlerde yaşam kalitesini artırmak için ilham verici çözümler sunuyor. Geçmişin bilgeliğinden yararlanarak, daha sürdürülebilir ve dirençli bir gelecek inşa edebiliriz. Modern tasarımcılar, bu eski yöntemlerden ilham alarak günümüz koşullarına uyarlanabilir çözümler geliştirebilirler.