Dünyanın farklı köylerinden, hatta Mongolistan ve Kanada'dan gelen 500 katılımcı, "hız küpü çözme" yarışmalarına katılmak için toplandı. Etkinlik, 3x3 küpü tek elle ya da göz bandı takarak çözmek gibi çeşitli zorlukları içeriyordu. Turnuvanın yıldızı, 3x3 küpü ortalama 6.3 saniyede çözmeyi başaran James Alonso oldu.
1980'lerden beri popüler olan hız küpü çözme, son yıllarda büyük bir ilgi gördü. 2023 yılında Rubik's Küpü ile ilgili ürünlerin dünya çapındaki satışları 86.6 milyon dolara ulaştı ve bu, önceki yıla göre %13.5'lik bir artışa işaret etti. Ancak bu popülaritenin ötesinde, bilim insanları artık hız küpü çözmeyi, zihinsel sağlık açısından da faydalı bir hobi olarak tanıyor.
Hız Küpü ve Mutluluk: Uzmanlar Ne Diyor?
Polina Beloborodova, Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde araştırma görevlisi, hız küpü çözmenin bilişsel zorlukları, sosyal bağlantıları ve kişisel başarıyı birleştirdiğini ve bunun mutluluğa katkı sağladığını söylüyor. Dr. Beloborodova, "Hız küpü çözme, kişilerin etkili ve yetkin hissetmelerine yardımcı olan psikolojik bir ihtiyaç olan yeterlilik hissini tatmin eder," diyor. Bu aktivite, problem çözme, hafıza, mekansal akıl yürütme ve motor koordinasyonu içeriyor ve bunların hepsi başarı duygusunu artırabilir.
Max Planck Enstitüsü'nden Dr. Julia Christensen, küpü çözmenin mutlu edici bir deneyim sunmasının başka bir yolunun da estetik duyguları tetiklemesi olduğunu belirtiyor. "Bir hareketin mükemmel olması ya da bir desenin doğru bir şekilde oluşması, bu estetik duygular insanı dönüştüren deneyimler yaratabilir," diyor.
Birçok hız küpçüsü, "akış" adı verilen bir zihin durumunu deneyimlediğini söylüyor. Bu durumda, etkinliğin zorluğu beceri seviyenizle eşleşiyor, dikkat dağınıklığı minimum seviyeye iniyor ve geri bildirim anında alınıyor. Dr. Beloborodova, bu durumun "neredeyse meditasyon gibi" hissettirdiğini ifade ediyor. Cracking the Cube kitabının yazarı Ian Scheffler, "Küpü çözmeye başladığınızda, neredeyse düşünmeden hareket ediyorsunuz. Küp size verdiği ipuçlarına içgüdüsel bir şekilde tepki veriyorsunuz," diyor.
Hız Küpünün Sosyal Yararları
King's College London'dan Dr. Adil Khan, hız küpü çözmenin tek başına mutluluğu artırabileceğini ancak sosyal yönünün bu yararları daha da güçlendirebileceğini belirtiyor. 44 yaşında hız küpü çözmeye başlayan Jan Hammer, bu hobiyi kızıyla birlikte yapmanın kendisini motive ettiğini ve bağlarını güçlendirdiğini söylüyor.
Yarışmalarda genellikle altı yaşına kadar olan çocuklar da yer alırken, hız küpü çözme etkinliği genellikle erkekler arasında daha popüler. Ancak, hız küpünü yaşamlarının merkezi haline getirenler için bu aktivite, topluluk ve başarı yoluyla anlam ve amaç duygusu sağlayarak hedonik (duygusal) ve eudemonik (amaçlı) mutluluğa katkı sağlayabiliyor.
Hız Küpü ve Beyin Üzerindeki Etkileri
Hız küpü çözmenin beyin ve bilişsel işlev üzerindeki etkileri hala net değil. King's College London’dan Dr. Toby Wise, küpü çözerken beynin farklı hareketleri deneyip en iyi sonucu elde etmeyi amaçladığını söylüyor. Ancak Dr. Khan, hız küpü çözmenin beynin bir kas gibi çalışmadığını, yani uzun vadeli gelişim sağlamadığını belirtiyor.
Bununla birlikte, hız küpü çözmenin sağladığı zihinsel uyarım, modern hayatın kaosundan bir kaçış sunuyor. Dr. Christensen, "Beynimiz için gerçek bir hedefi gerçekleştirmek, günlük yaşamda sıklıkla karşılaştığımız karmaşayı yatıştırıyor," diyor.
Hız küpü çözme, beyin fonksiyonlarını geliştirmekten daha fazlasını sunuyor. Bu retro hobi, mutluluğu artırabilir, zihinsel sağlığı destekleyebilir ve sosyal bağlantıları güçlendirebilir. İster tek başınıza ister bir topluluk içinde yapıyor olun, hız küpü çözme, daha yüksek bir mutluluk duygusu sağlamaya yardımcı olabilir.
