İZMİR Katip Çelebi Üniversitesi'nden (İKÇÜ) Dr. Öğretim Üyesi Erhan Irmak, deniz suyu sıcaklığının artması ile Akdeniz ve Ege'de egzotik türlerin çoğaltıldığına, yerli balık türlerinin de azaldığına dikkati çekip, "Deniz suyu sıcaklığının artışı, balon balığı ve aslan balığı gibi egzotik türlerin sayısında artışa neden oluyor. Daha önce akvaryumlarda görmeye alıştığımız aslan balığı, Süveyş Kanalı'ndan geçerek batıya doğru yayılışı arttı" dedi.
Deniz suyu sıcaklığının yükselmesinin yanı sıra kirlilik ve aşırı avcılık denizde yaşayan canlıları olumsuz etkiliyor. Sıcaklıkların artmasıyla Akdeniz ve Ege Denizi'nde egzotik türlerde artış yaşanırken, yerli balık türlerinde azalış gözlemleniyor. İKÇÜ Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Erhan Irmak, denizdeki sıcaklıkların zaman zaman normallerin dışına çıkabildiğini belirtip, "Balıklar da soğukkanlı canlılar olduğu için çok küçük sıcaklık değişimlerden bile etkilenmekte. Havaların ve deniz suyunun ısınması ile kıtalar arası deniz olan Akdeniz'e farklı canlı türlerinin geçişleri sağlanabiliyor. Kızıldeniz'e bağlı olduğumuz Süveyş Kanalı'ndan geçiş yapan canlılar ise genelde tropikal kökenli. Dolayısıyla deniz suyu sıcaklığının artışı, balon balığı ve aslan balığı gibi egzotik türlerin sayısında artışa neden oluyor. Daha önce akvaryumlarda görmeye alıştığımız aslan balığı, Süveyş Kanalı'ndan geçerek batıya doğru yayılışı arttı. Böylece Akdeniz genelinde, Güney Ege'yi dahil edersek egzotik türler yayıldı" dedi.
'ÇİZGİLİ TON BALIĞINDA ARTIŞ OLDU'
Küresel ısınma nedeniyle artan diğer bir deniz canlısının 'Katsuwonus pelamis' denen çizgili ton balığı olduğunu söyleyen Dr. Öğretim Üyesi Irmak, "Biraz daha ılıman suları seven bir türdür. Çok fazla görülmezken; sıcaklıkların artışı ile yaklaşık son 7-8 senedir sularımızdaki miktarında artışlar görüldü. Bu artışın tek sebebini küresel ısınmaya bağlamak doğru olmayabilir. Mevcut ortamda aynı boya ve aynı yaşam koşullarına sahip ekolojik istekleri gereği aynı besin gruplarından beslenen ve benzer gruptaki balık türlerinden olan tombik, yazılı orkinos, tülina veya orkinos gibi türlerin azalması çizgili ton gibi bazı balık türlerin artışına neden oluyor" diye konuştu.
'ARTIŞIN TEMEL SEBEPLERİNDEN BİRİ KİRLİLİK'
Sıcaklıkların yanı sıra deniz kirliliği ve aşırı avcılığın da balık türlerini etkileyen önemli konulardan olduğunu belirten Dr. Öğretim Üyesi Irmak, şunları söyledi:
"Yaklaşık son 25-30 yıldır denizlerimizde bir kirlilik artışı söz konusu. Bunun en büyük sebebi de kıyısal bölgelerin çok fazlaca işgal edilmiş olması ve yerleşim yeri olarak kullanılıyor olması. Çünkü ne kadar insanlık aktivitesi olursa, o kadar kirlilik de artıyor. Deniz suyundaki sıcaklığın da artışının temel sebeplerinden bir tanesi ise karasal kaynaklı deniz kirliliğinden oluşan türbidite artışı. Dolayısıyla denizlerimizde bahsi geçen 2-3 derecelik artışlar, bu kirlilikten kaynaklı bir artış. Deniz suyu ne kadar bulanık olursa, güneş radyasyonundan kaynaklı sıcaklık artışı o kadar fazla olacaktır. Anlattığımız tüm etmenler soğuk seven türlerin azalmasına neden oluyor. Mezgide Ege Denizi ve İzmir civarında rastlanırken; şu an daha kuzeye giderek kuzey Ege'de sıkışmış durumdalar. Çünkü soğuk seven türler yaşam koşulları değiştiği için Ege Denizi'nin kuzeyine doğru gidiyor."
'PALAMUT POPÜLASYONUNDA CİDDİ DÜŞÜŞ OLABİLİR'
En büyük problemlerden birinin de aşırı avcılık olduğunun altını çizen Dr. Öğretim Üyesi Irmak, "En önemli ekonomik deniz balıklarından olan lüfer ve palamut, Ege Denizi'ne eskisinden daha az geliyor. Ticari değeri yüksek olan bu iki tür en ufak balıkçıdan en büyüğüne kadar sezon açıldığında yakaladıkları ilk balıklardır. Lüfer ve palamut üremesini Karadeniz'de gerçekleştirdikten sonra Ege Denizi'ne geliyor. Aşırı avcılık nedeni ile bu türlerin yavruları boğazlardan çıkıp, göçünü tamamlaması gerekirken; boğazdan dahi çıkamıyor. Dolayısıyla popülasyonda ciddi bir düşüş oluyor. Öngörüm, bu senede palamut olmayabilir ya da sezon çok kısa sürebilir. Popülasyonun kendisini toparlaması bir 4-5 sene alabilir" dedi.