Ufuk Coşkun – Diriliş Postası
2023 yılı, hızlı moda devi Shein’in dünya genelindeki etkisini artırdığı bir yıl oldu. Şirket, binlerce tedarikçisinden elde ettiği ultra ucuz kıyafetleri 150 ülkedeki on milyonlarca müşteriye hızlı bir şekilde ulaştırdı. Sosyal medyada "#sheinhaul" videoları milyonlarca izlenme aldı ve bu da Shein’in trendleri belirlemedeki rolünü pekiştirdi.
Hızlı moda endüstrisi, yapay zeka teknolojilerini benimseyerek veri toplama ve analiz süreçlerini hızlandırdı. Shein, müşteri tercihlerini gerçek zamanlı olarak ölçmek ve talebi tahmin etmek için tescilli makine öğrenimi uygulamalarını kullanıyor. Ancak, yapay zekanın bu üretim hızını artırması ve sürdürülebilirlik hedeflerini yerine getirme baskısı altında kalması, şirketin emisyonlarını da artırdı.
Shein’in sürdürülebilirlik performansı
Shein, 2030 yılına kadar karbondioksit emisyonlarını %25 oranında azaltma ve 2050 yılına kadar net sıfır emisyona ulaşma taahhüdünde bulundu. Ancak, şirketin 2022-2023 yılları arasındaki sürdürülebilirlik raporuna göre, emisyonları neredeyse iki katına çıktı. Bu durum, yapay zekanın hızlı moda endüstrisindeki rolü ve çevresel etkileri hakkında endişeleri artırdı.
İklim savunucuları, Shein’in yapay zeka teknolojilerini, emisyonlarını artıran ve sürdürülebilirliği zorlaştıran bir araç olarak gördüklerini belirtiyor. Şirketin sürdürülebilirlik raporu, polyester gibi çevreye zararlı sentetik kumaşların kullanımının yüksek olduğunu ve geri dönüşüm oranlarının düşük olduğunu ortaya koydu. Ayrıca, tekstil atığı ve mikroplastik kirliliği gibi çevresel sorunlar da eleştiriliyor.
İşçi koşulları ve etkileri
Shein’in tedarik zincirindeki işçi koşulları da sıkça eleştiriliyor. Birçok çalışan, haftada 75 saat çalışıyor ve şirketin tedarikçilerinin büyük bir kısmı üçüncü taraf denetimlerde düşük puanlar alıyor.
Teknoloji ve sürdürülebilirlik
Shein’in makine öğrenimi teknolojileri, üretim süreçlerini hızlandırsa da, şirketin emisyonlarını azaltmak için yeterince etkili görünmüyor. Şirketin yapay zeka yazılımları, müşteri tercihlerini gerçek zamanlı olarak analiz ederek üretim miktarını optimize ediyor, ancak bu süreç çevresel etkileri hafifletmekte yetersiz kalıyor.
Gelecek perspektifi
Shein’in, karbon ayak izini azaltma ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşma çabalarına rağmen, hızlı moda iş modelinin doğası gereği bu hedeflere ulaşmak zor görünüyor. Moda endüstrisinde daha sürdürülebilir bir yaklaşım için, tüketicilerin daha az alışveriş yapması ve şirketlerin daha sorumlu üretim süreçleri benimsemesi gerektiği ifade ediliyor.
Shein’in sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşması için önünde uzun bir yol var. Şirketin 2023 yılında tasarruf ettiği emisyonlar, toplam emisyonlarının yalnızca %3’üne denk geliyor. Bu da, yapay zekanın çevresel etkilerinin nasıl yönetilmesi gerektiği konusunda daha fazla tartışma ve çözüm arayışını gündeme getiriyor.
