DEMET İLCE / MUHABİR
Sadece bir tanesinin koleksiyonu günümüze kadar ulaştı ve artık içeriğini okumaya başlayabiliriz.
Vezüv Yanardağı'nın patlamasıyla yıkılan antik bir Roma konağı olan Papyri Villası'nın kömürleşmiş metinlerini çözmek için dünya çapında düzenlenen bir yarışma, müziğin zevklerine, mor rengine ve tabii ki müziğin zingy tadına karşı zamansız bir tutkuyu ortaya çıkardı.
Vezüv mücadelesi olarak adlandırılan proje, birkaç yıl önce Silikon Vadisi yatırımcılarının desteğiyle Kentucky Üniversitesi'nden bilgisayar bilimcisi Brent Seales tarafından başlatıldı. Devam eden 'ana plan', Seales'in önceki çalışmasını temel alarak antik Roma kütüphanesindeki 1.800 kadar kömürleşmiş papirüsün tamamını, 1'den 4'e kadar etiketlenmiş parşömenlerden başlayarak okumaktır.
2023 yılında yıllık altın ödül, şimdiye kadarki en uzun alıntı olan, 140 karakter içeren dört pasajı kurtaran üç öğrenciden oluşan bir ekibe verildi. Kazananlar Youssef Nader, Luke Farritor ve Julian Schilliger.
Vesuvius Challenge Scroll Ödül web sitesinde "275 yıl sonra, Herculaneum Papyri'nin antik bulmacası çözüldü" yazıyor.
"Fakat parşömenlerin sırlarını ortaya çıkarma arayışı daha yeni başlıyor.
Bugün bu kömürle kaplanmış silindirlerden birine bakıldığında, birinin onu gerçekten nasıl okuyabileceğini hayal etmek zor.
Asırlardır bunu kimse başaramadı.
Kararmış, rulo haline getirilmiş belgeler ilk olarak 18. yüzyılın ortalarında Herculaneum şehrinde ortaya çıkarıldı. MS 79'da sıcak volkanik çamur ve külden oluşan devasa bir duvarın şehri ezmesinin ardından 20 metrelik (66 feet) 'çimento'nun altına gömülmüşlerdi.
Her şeye rağmen parşömenlerin çoğu hayatta kaldı. Çıtır çıtır karbonize olmuşlardı, ancak havanın çürütücü etkilerinden uzak bir yere gömüldükleri için dikkate değer bir şekilde korunmuşlardı.
Bazı bilim adamlarının bir kelebeğin kanatlarına benzettiği son derece kırılgan durumları göz önüne alındığında, aşağıda da görülebileceği gibi, pek çok parşömen ne yazık ki geçmiş açılmalarda yok edildi.
Ancak şimdi, X-ışını tomografisi ve makine öğreniminin gelişmesiyle birlikte, onların mürekkepli sözcükleri karbonun karanlığından çekilebilir.
Ekim 2023'te Vesuvius Challenge yetkilileri, ilk harflerin Herculaneum parşömeninden toplandığını duyurdu.
Mürekkep vuruşlarını tanımlamak için ilk olarak Seales tarafından bir araya getirilen yapay zeka yazılımını iki öğrenci ayrı ayrı eğitmişti. Çalışmaları, 'mor' anlamına gelen "πορϕυρας" (veya modern Yunanca karakterleri kullanan "porphyras") kelimesini vurguladı.
Kazanan kod daha sonra tüm yarışmacıların kullanımına sunuldu.
Üç ay içinde, sanki sihirli bir değnekmiş gibi, karanlığın içinden Latince ve Yunanca pasajlar yeşermeye başladı.
2023'ün sonunda en okunaklı gönderimi yapan ekip, 'mor' kelimesini daha önce bulanların ikisini de içeriyordu.
1. parşömeni açmaları gerçekten etkileyici ve 11 sütundan fazla metin içeriyor. Uzmanlar şimdi bulunanları tercüme etmek için acele ediyor.
Şu ana kadar tomarın yaklaşık yüzde 5'i açıldı ve okundu. Vezüv Mücadelesi araştırmacıları, bunun geçmiş çalışmaların bir kopyası olmadığını, ancak " antik çağlardan kalma daha önce hiç görülmemiş bir metin " olduğunu söylüyor.
Bir satırda şöyle yazıyor: "Yiyecek söz konusu olduğunda, kıt olan şeylerin, bol olanlardan kesinlikle daha hoş olduğuna hemen inanmayız."
Bir diğeri şöyle diyor: "...çünkü biz bazı şeyleri sorgulamaktan kaçınırız, fakat bazılarını anlarız/hatırlarız. Ve çoğu zaman apaçık görünebilecekleri gibi, doğru şeyleri söylemek bizim için aşikar olsun!"
Vesuvius Challenge'dan akademisyenlere göre, "metnin genel konusu zevktir ve bu, doğru anlaşıldığında Epikurosçu felsefede en yüksek iyiliktir. Parşömenin birbirini takip eden iki sütunundan alınan bu iki parçada, yazar şu konularla ilgilenmektedir: Yiyecek gibi malların mevcudiyeti bunların sağladığı hazzı nasıl etkileyebilir."
Michigan Üniversitesi'nden klasikçi Richard Jenko, metnin yazarının Epikuros'un bir takipçisi olabileceğini düşünüyor çünkü bu tanımdan birinin Papyri Villası'nda yaşadığı ve çalıştığı düşünülüyor.
Jenko, yarışmanın web sitesi için şöyle yazıyor : "Yazar Epikuros'un takipçisi, filozof ve şair Philodemus, Vergil'in öğretmeni mi? Bu çok muhtemel görünüyor."
"Müziğin dinleyici üzerindeki etkisi hakkında mı yazıyor ve onu yeme ve içme gibi diğer zevklerle mi karşılaştırıyor? Büyük olasılıkla. Bu metin onun 4. Kitabı bildiğimiz müzik üzerine dört bölümlük incelemesinden mi geliyor? Oldukça muhtemel: başlık yakında okunabilir hale gelecektir."
Bazı pasajlar Latince metin içerdiğinden ve diğerleri oldukça şiirsel veya geniş içerikli bir şekilde yazıldı… Vezüv Mücadelesi araştırmacıları "bir Aristoteles diyaloğu, Livy'nin kayıp tarihi, kayıp bir Homeros destanı eseri, Sappho'dan bir şiir" veya çok arzu edilen diğer metinler…
Bu, bir gün incelemeyi umabileceğimiz, klasik antik çağlardan kalma eski bir kütüphane.
