DEMET İLCE / MUHABİR
İnsanların yemek pişirme yöntemlerini değiştirmesi, yemeklerini farklı şekilde baharatlaması, süpermarket raflarından az tuzlu yiyecekleri seçmesi ve daha az tuzlu bir tadı kabul etmesi zordur.
Artık basit ve etkili bir çözüm var: Potasyumla zenginleştirilmiş tuz. Tıpkı normal tuz gibi kullanılabilir ve çoğu kişi tatta önemli bir fark görmez.
Potasyumla zenginleştirilmiş tuz nedir?
Potasyumla zenginleştirilmiş tuzlar, normal tuzu oluşturan sodyum klorürün bir kısmını potasyum klorürle değiştirir. Bunlara ayrıca düşük sodyum tuzu, potasyum tuzu, kalp tuzu, mineral tuzu veya sodyumu azaltılmış tuz da denir.
Potasyum klorür, sodyum klorürle aynı görünür ve tadı çok benzer.
Potasyumla zenginleştirilmiş tuz, yalnızca sodyum alımını azalttığı için değil, aynı zamanda potasyum alımını arttırdığı için de kan basıncını düşürmeye yardımcı olur. Çoğunlukla meyve ve sebzelerden gelen yetersiz potasyum, yüksek tansiyonun bir diğer büyük nedenidir.
Potasyumla zenginleştirilmiş tuza geçmenin kan basıncını düşürdüğüne ve felç, kalp krizi ve erken ölüm riskini azalttığına dair 20.995 kişiyle yapılan randomize bir deneyden elde edilen güçlü kanıtlarımız var. Katılımcıların felç öyküsü vardı veya 60 yaş veya üzerindeydi ve yüksek tansiyonu vardı.
Diğer 21 çalışmaya genel bir bakış, dünya nüfusunun çoğunun potasyumla zenginleştirilmiş tuzdan yararlanabileceğini gösteriyor.
Dünya Sağlık Örgütü'nün hipertansiyon hakkındaki 2023 küresel raporu, potasyumla zenginleştirilmiş tuzun kan basıncını düşürmek ve felç gibi kardiyovasküler olayları önlemek için "uygun fiyatlı bir strateji" olduğunu vurguladı.
Dünya çapında yüksek tansiyonu yönetmeye yönelik 32 klinik kılavuzu incelemek üzere Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Japonya, Güney Afrika ve Hindistan'dan araştırmacılar bir araya geldi. Bulgular bugün Amerikan Kalp Derneği'nin Hipertansiyon dergisinde yayınlandı.
Mevcut kılavuzların potasyumla zenginleştirilmiş tuz kullanımına ilişkin net ve tutarlı tavsiyeler vermediği görüldü.
Pek çok kılavuz diyette potasyum alımının artırılmasını tavsiye etse de ve hepsi sodyum alımının azaltılmasına atıfta bulunurken, yalnızca iki kılavuz (Çin ve Avrupa) potasyumla zenginleştirilmiş tuz kullanılmasını önermektedir.
Çoğu insan ne kadar tuz yediğinin veya bunun neden olabileceği sağlık sorunlarının farkında değildir. Çok az kişi potasyumla zenginleştirilmiş tuza basit bir geçişin kan basıncını düşürmeye, felç ve kalp hastalığı riskini azaltmaya yardımcı olabileceğini biliyor.
Potasyumla zenginleştirilmiş tuzlar da normal tuzdan daha pahalıdır, ancak diğer yiyeceklerin çoğuyla karşılaştırıldığında hala düşük maliyetlidir ve şu anda mevcut olan birçok süslü tuz kadar pahalı değildir.
2021'de yapılan bir inceleme, potasyumla zenginleştirilmiş tuzların yalnızca 47 ülkede pazarlandığını ve bunların çoğunun yüksek gelirli ülkeler olduğunu ortaya çıkardı. Fiyatlar normal tuzla aynı fiyattan neredeyse 15 kat daha fazlasına kadar değişiyordu.
Genel olarak daha pahalı olmasına rağmen, potasyumla zenginleştirilmiş tuz, hastalıkların önlenmesinde oldukça uygun maliyetli olma potansiyeline sahiptir.
Potasyumla zenginleştirilmiş tuz kullanımıyla ilgili sıklıkla dile getirilen bir endişe, ciddi böbrek hastalığı olan nüfusun yaklaşık %2'sinde yüksek kan potasyum düzeyleri (hiperkalemi) riskidir.
Ciddi böbrek hastalığı olan kişilerin normal tuzdan ve potasyum açısından zengin gıdalardan uzak durmaları zaten tavsiye ediliyor.
Bugüne kadar yapılan hiçbir denemede potasyumla zenginleştirilmiş tuzun herhangi bir zararı kaydedilmedi, ancak tüm çalışmalar böbrek hastalığı olan kişiler için özel rehberlik içeren klinik bir ortamda yapıldı.
Şu anki öncelik, hipertansiyon tedavisi gören kişilerin potasyumla zenginleştirilmiş tuz kullanmasını sağlamaktır çünkü sağlık hizmeti sağlayıcıları, hiperkalemi riski taşıyan kişilerde bu tuzun kullanılmasına karşı tavsiyelerde bulunabilir.
Bazı ülkelerde potasyumla zenginleştirilmiş tuzun potansiyel faydaları çok büyük olduğundan tüm topluma tavsiye edilmektedir. Bir modelleme çalışması, nüfusun potasyumla zenginleştirilmiş tuza geçmesi durumunda Çin'de her yıl neredeyse yarım milyon felç ve kalp krizinin önleneceğini gösterdi.
