Dağılma ve yıkılma sürecine giren Osmanlı Devleti, 1912'de Trablusgarp, 1913'te ise Balkan savaşlarında ağır yenilgiler aldı.
Başkomutan Vekili olan Enver Paşa, kayıpları telafi etmek için yeni bir harekat planı oluşturdu. Anadolu'nun ve Kafkaslar'ın kilit noktası olan Sarıkamış hedefteydi.
"Sarıkamış, Rus Ordusu, Rus Kafkas Ordusu için önemli bir iaşe noktası. Kars ile olan bağlantısı özellikle demir yolu bağlantısı olan önemli bir merkez. Buranın ele geçirilmesi ile birlikte Kafkas Cephesi'ndeki savaşların biteceği düşünce hakimdi."
Takvimler 1914 yılının ağustos ayını gösterirken seferberlik ilan edildi. 9, 10 ve 11'inci Kolordular Sarıkamış Harekatı için hazırlandı.
Hedef Rusları bölgeden çıkarmaktı
Ordunun durumu göz önüne alındığında kış şartlarına uygun değildi. İstanbul üzerinden gönderilen yardım gemileri de Ruslar tarafından batırıldı. Tüm eksiklere rağmen 22 Aralık'ta harekat başlatıldı. Osmanlı ordusu, hızlı bir harekatla Rus ordusunu imha etmeyi hedefledi. Çetin kış şartları ve arazi yapısı bu planın bozulmasındaki en önemli etkenler oldu.
İklim şartlarının zorluğuna stratejik hatalar eklendi. Harekat planının dışına çıkılması, başarıyı güçleştirdi.
"10'uncu Kolordu, Hafız Hakkı Paşa komutasında Oltu önlerine geldiğinde bir Rus kuvvetini yenilgiye uğrattıktan sonra plana uymayarak Rus birliklerini takip faaliyeti içerisine girmişti. Bu da tabi 10'uncu Kolordu'nun Bardız'a gelmesini geciktirecekti."
Karlı dağlar geçit vermedi
10'uncu Kolordu, Bardız'a ulaşmak için Allahuekber Dağlarını kullandı. 18 saat süren zorlu yürüyüş, askerin gücünü ve moralini düşürdü.
"Çetin kış şartlarında bu yolculuğu gerçekleştirirken soğukla, karla, iklimin acımasızlığıyla karşılaşacak ve burada özellikle donmak suretiyle çok sayıda askerin burada şehit düştüğünü görmekteyiz."
Yolda verdiği kayıplarla gücü zayıflayan Osmanlı birlikleri, Ruslara karşı taarruza geçti.
Binlerce vatan evladı düşmanla çarpışarak, soğukta donarak ve salgın hastalık sonucu şehit oldu.
Başarısız olan harekât, 15 Ocak'ta sona erdi. Rus birliklerinin ilerleyişi ile Türk Ordusu geri çekilmek zorunda kaldı. Harekatın en önemli sonucu, Doğu Anadolu'da Ermeni sorununu ortaya çıkarması oldu.
Yurdun dört bir yanında etkinlikler düzenlenecek
İşgal altındaki toprakları kurtarmak için Allahuekber ve Soğanlı dağları başta olmak üzere, Kars'ın Sarıkamış ilçesinde 1. Dünya Savaşı'nda şehit olan askerler için yurdun dört bir yanında etkinlikler düzenlenecek.
Rusların sıcak denizlere inme hayalini engellemek için başlatılan ve "son 140 yılın en acı olaylarından biri" olarak nitelendirilen harekat nedeniyle, her yıl ocak ayının ilk haftasında şehit askerleri anmak için programlar yapılıyor.
