DEMET İLCE / MUHABİR
Yeni bir çalışma, bu eski yazıtın eski Paleohispanik dillerle ilişkili olduğunu ve günümüz İspanya'sında Baskçaya dönüşen dilin bir parçası olabileceğini öne sürüyor.
Bölgede, elin yapıldığı dönemde Vascones adı verilen bir kabilenin yaşadığı biliniyor; bu kabile, yazma örnekleri olarak geride çok az şey bırakmıştı, bu da bunların daha önce yapıldığı varsayımına yol açmıştı. Bu el durumun böyle olmayabileceğini gösteriyor.
Araştırmacılar, yayınlanan makalelerinde şöyle yazıyor:
"Ayrıntılı dilsel analiz, yazının, modern Bask diliyle köklerini paylaşan ve Vascon epigrafisinin ilk örneğini oluşturan Paleohispanik grafik alt sistemini temsil ettiğini gösteriyor."
Yazının yönelimi, nesnedeki küçük deliğin konumu ve keşfedildiği yer, onun bir binanın girişine asılmış olabileceğini düşündürüyor.
Bu harfler, çizgileri oluşturmak için sgraffito tekniği kullanılarak yazılmıştır ve bunu daha sonra daha büyük delikli noktalar takip etmiştir. Hangi aletlerin kullanıldığı belli değil ancak araştırmacılar, kalem gibi keskin bir demir aletin bunlardan biri olabileceğini düşünüyor.
Araştırmacılar, tespit edilebilecek kelimelere ve diğer eserlerle yapılan karşılaştırmalara dayanarak dilin "farklı bir alt sistem" içerdiğini düşünüyor. Metnin tamamını tercüme etmek mümkün olmasa da araştırmacılar modern Baskça ile bazı ilginç paralellikler buldular.
Araştırmacıların kurduğu temel bağlantılardan biri, eldeki ilk kelime olan sorioneku ile Baskçada iyi şans anlamına gelen zorioneko kelimesi arasındadır. Bu hem elin mesajının anlamına hem de Bask diliyle bağlantılarına işaret ediyor.
Araştırmacılar, "Bir konut binasının girişinde bulunan bu eserin üzerinde yazılı olan metin, iyi şans dileyen bir simge olan apotropaik olarak yorumlanıyor" diye yazıyor.
Araştırmacılara göre elin bir tür ritüel veya kültürel öneme sahip olması mümkün. Örneğin eski İberyalıların tutsaklarının sağ ellerini kestikleri söyleniyordu; ancak sağ el olmasına rağmen bu sembolün kullanımı daha iyi niyetli görünüyor.
Vasconic ve İberya bölgelerinde açık bir sağ elin arkasını tasvir eden, çeşitli Demir Çağı eserleri keşfedildi ve Zafar'da bulunan benzer bir zaman dilimine ait daha gerçekçi bir eser de ilginç bir benzerlik taşıyor.
Ekip, harf boyutlarındaki farklılıkların ve harflerin vuruşlarındaki bazı tutarsızlıkların, yazım konusunda oldukça dikkatsiz ve plansız bir yaklaşıma işaret ettiğini söylüyor. Ayrıca bronzun bölgede yaygın bir malzeme olması nedeniyle araştırmacılar, bronzun bulunduğu yerde işlenmiş olabileceğini düşünüyor.
Adını bulunduğu yerden alan Irulegi'nin Eli ve Vascones hakkında, özellikle de Romalılar gelmeden önce var olan bir yazı dili açısından bize neler anlatabileceği konusunda araştırmalar devam ediyor.
Araştırmacılar, "Burada sunulan yeni yazıt, antik Vascones'in en azından bir dereceye kadar yazıyı bildiği ve kullandığına dair artan farkındalığa destek sağlıyor" diye yazıyor.
