İklim değişikliğinin etkileri kendini hissettiriyor. Ve insanlık rotasını değiştirmediği sürece bu son iklim rekorları sadece bir başlangıç. The Week'te yer alan habere göre geçen yıl yaşanan iklim rekorlarında bazıları şöyle:
KAYITLARA GEÇEN EN SICAK AY
Copernicus İklim Değişikliği Servisi'ne (C3S) göre geçtiğimiz yıl bunaltıcı bir yaz yaşandı ve Temmuz 2023 kayıtlara geçen en sıcak ay olarak ilan edildi. Ayın ortalama dünya sıcaklığının 16,95 derece olarak kaydedildi. Bu 2019'da kırılan bir önceki rekordan yüzde altmış daha yüksekti.
C3S Direktörü Carlo Buontempo, yaptığı açıklamada, "Bu rekorların hem insanlar hem de giderek daha sık ve yoğun aşırı olaylara maruz kalan gezegen için korkunç sonuçları var. Yüksek sıcaklıklar, insan kaynaklı iklim değişikliğinin yanı sıra El Niño hava fenomeninin bir kombinasyonudur. Temmuz ayının rekorunun bu yıl izole kalması pek olası değil. Çünkü sıcaklıklar muhtemelen ortalamanın çok üzerinde olacak" dedi.
Dünya Meteoroloji Örgütü Genel Sekreteri Petteri Taalas ise "Sera gazı emisyonlarını azaltma ihtiyacı her zamankinden daha acil. İklim eylemi bir lüks değil, bir zorunluluktur" uyarısında bulunuyordu.
EN YÜKSEK OKYANUS SICAKLIKLARI
İklim değişikliği okyanuslarda da benzeri görülmemiş bir ısınmaya neden oldu. Küresel hava sıcaklıklarının yanı sıra su sıcaklıkları da rekor seviyeye ulaşarak bazı yerlerde neredeyse 37,5 dereceye ulaştı. BBC’nin haberine göre, "Mart 2023'ten itibaren, küresel okyanusların ortalama yüzey sıcaklığı, uzun vadeli normalin daha da üzerine çıkmaya başladı ve Ağustos ayında yeni bir rekor seviyeye ulaştı. 4 Mayıs 2023'ten bu yana her gün, yılın o dönemi için günlük rekoru kırmakla kalmadı, bazı günlerde aradaki fark çok büyük oldu."
British Antarctic Survey'den bir profesör olan Mike Meredith, "Tüm bu ısının okyanusa gitmesi ve aslında bazı açılardan düşündüğümüzden daha da hızlı ısınması büyük bir endişe kaynağıdır" dedi.
Su sıcaklığı, mercan resifleri de dahil olmak üzere deniz ekosistemlerine zarar veriyor. Liverpool Üniversitesi'nden deniz biyoloğu Dr. Nova Mieszkowska’ya göre, "İklim değişikliğinin sorunu, evrimin yetişemeyeceği kadar hızlı gerçekleşiyor olması" idi.
ANTARKTİKA'NIN EN DÜŞÜK BUZ ÖRTÜSÜ
Güney Yarımküre'de kış, Antarktika buzunun oluşması gereken zaman. Ancak, 2023 yılında "büyüme durdu" ve bölgedeki deniz buzu miktarı "büyük bir farkla rekor düşüklüğe ulaştı."
CNN, bir önceki rekor düşüklüğün 2022 yılına ait olduğunu, ancak 2023'te buz seviyesinin geçen yılın yaklaşık 1,6 milyon kilometrekare altında olduğunu bildidi. Colorado Boulder Üniversitesi'nde buzulbilimci olan Ted Scambos’a göre "Antarktika sistemi her zaman oldukça değişken. Ancak bu [mevcut] değişkenlik düzeyi o kadar aşırı ki, son iki yılda, ama özellikle de bu yıl, en az 45 yıl öncesine dayanan tüm önceki yıllara göre radikal bir şeyler değişti."
İKİ DERECELİK ISINMANIN GEÇİLMESİ
Birleşmiş Milletler, sıcaklıkların sanayi öncesi seviyelerin 1.5 santigrat derece üzerine çıkmasının tehlikeleri konusunda sürekli olarak uyarılarda bulundu. Ancak, nihayet bu sıcaklığın gerçek bir tadına baktık. 2023 yılının 17 Kasım'ında gezegen, uzmanlar tarafından uyarılan maksimum ısınma sınırı olan 2°C’yi kısa bir süreliğine aştı. Washington Post'a göre, bu sıcaklıkların sadece bir gün aşılması her şeyin kaybedildiği anlamına gelmese de, "iklimin keşfedilmemiş bir bölgeye doğru ilerlediğini çarpıcı bir şekilde hatırlatıyor".
Eşiğin geçilmesi, değişen bir temel çizgiye işaret ediyor. Copernicus İklim Değişikliği Servisi'nin müdür yardımcısı Samantha Burgess X'te yaptığı açıklamada, "En iyi tahminimiz, küresel sıcaklığın 1850-1900 (ya da sanayi öncesi) seviyelerinin 2°C üzerinde, 2,06°C olarak gerçekleştiği ilk gün olduğudur" dedi.
Sıcaklık, ekosistemlerin ve altyapının sınırlarını test ediyor, elektrik şebekeleri üzerinde baskı yaratıyor ve bazı bölgeleri klimalara erişim olmadan ölümcül hale getiriyor. Copernicus İklim Değişikliği Servisi Direktörü Carlo Buontempo’a göre "Küresel sıcaklık rekorları endişe verici bir düzenlilikle kırılıyor. Isınmanın durdurulması kritik önem taşıyor. Sera gazı emisyonları her yıl artmaya devam ediyor ve daha fazla ısınma gezegeni birkaç devrilme noktasına doğru itiyor.”
EN YÜKSEK CO2 EMİSYONLARI
Küresel karbondioksit emisyonları bu yıl rekor seviyeye ulaştı ve muhtemelen daha aşırı hava koşullarına ve ısınmaya neden olacak. Küresel Karbon Bütçesi'ne göre 2023 yılında, 2022 yılına kıyasla yüzde 1,1 artışla 36,8 milyar ton CO2 salınmıştır. Araştırmayı yöneten Profesör Pierre Friedlingstein bir basın açıklamasında, "İklim değişikliğinin etkileri her yerde görülüyor, ancak fosil yakıtlardan kaynaklanan karbon emisyonlarını azaltmaya yönelik eylemler acı verici bir şekilde yavaş kalıyor" dedi. Kömür, petrol ve gaz kaynaklı emisyonlardaki artışta Hindistan ve Çin başı çekti. Orman yangınlarından kaynaklanan emisyonlar da 2023 yılında artış gösterdi.
Rapor ayrıca salınan karbonun yaklaşık yarısının karadaki ve okyanustaki karbon yutakları tarafından emileceğini ortaya koydu. Friedlingstein, "Paris Anlaşması'nın 1.5 °C hedefini aşmamız artık kaçınılmaz görünüyor ve COP28'de bir araya gelen liderler, 2 santigrat derece hedefini canlı tutmak için bile fosil yakıt emisyonlarında hızlı kesintiler konusunda anlaşmak zorunda kalacaklar" dedi.
KAYITLARA GEÇEN EN SICAK YIL
Kasım 2023, sıcaklık rekoru kırılan altıncı ay oldu ve yıl resmi olarak kayıtlara geçen en sıcak yıl oldu. Copernicus’tan Samantha Burgess’e göre "Son altı ay gerçekten şok ediciydi. Bilim insanlarının bunu tanımlayacak sıfatları tükenmek üzere."
Bilim insanları aşırı sıcak geçen yaz ve sonbahar için hem iklim değişikliğini hem de El Nino'yu suçladı. 2023 yılında gezegen, sanayi öncesi seviyelerin 1,46 °C üzerindeydi; bu da bir önceki en sıcak yıl olan 2016'dan yaklaşık yedide bir derece daha sıcaktı. Bu aynı zamanda Paris Anlaşması'nın 1,5 derece eşiğine de tehlikeli derecede yakın. Bilim insanları, emisyonların azaltılması için ciddi değişiklikler yapılmadığı takdirde bu ısınma seviyesinin sadece bir başlangıç olmasını bekliyor. Burgess, "Fosil yakıtlara olan bağımlılığımız konusunda bir şeyler yapmazsak 2023'ün gelecekte serin bir yıl olması çok muhtemel" dedi.
