DEMET İLCE / MUHABİR
Süper bilgisayarlar günlük bilgisayarlarla aynı prensiplere dayalı olarak çalışır, ancak performans seviyeleri çok daha yüksektir ve eskinin klasik ana bilgisayarlarına daha çok benzerler. Normal masaüstü bilgisayarların veya dizüstü bilgisayarların aksine, çok büyük veri kümelerini işler ve inanılmaz hızlarda hesaplamalar gerçekleştirirler. IBM'e göre bunlar dünyanın en hızlı bilgisayarları ve çalışması için gelişmiş soğutma sistemleri de dahil olmak üzere çok büyük miktarda altyapı gerekiyor.
Mimari olarak normal PC'lere göre çok daha fazla bileşenle donatılmıştır. Dizüstü bilgisayarınızda bir merkezi işlem birimi (CPU) ve bir grafik işlem birimi (GPU) olabilir, ancak bir süper bilgisayarda binlerce CPU ve GPU bulunabilir; bunların her biri rafta bulduğunuzdan çok daha güçlüdür.
Performansları ayrıca saniye başına kayan nokta işlemleri (FLOPS) kullanılarak ölçülür; burada bir kayan nokta işlemi matematiksel bir hesaplamadır. Dünyadaki en güçlü süper bilgisayar artık 1 exaFLOP'u (1 kentilyon (1018) FLOPS) aşıyor; normal PC'ler ve dizüstü bilgisayarlar ise genellikle birkaç yüz gigaFLOPS (1 trilyon (109) FLOPS) güce sahip. Bunun gibi makinelere exascale süper bilgisayarlar diyoruz.
Muazzam miktarda veriyle çalışabildikleri ve hesaplamaları inanılmaz derecede hızlı gerçekleştirebildikleri için bilim insanları, ilaç ve malzeme keşiflerindeki sorunları çözmek için sıklıkla süper bilgisayarları kullanıyor. Süper bilgisayarlar aynı zamanda hava durumunu tahmin etmek gibi tahminlerde bulunabilir ve hatta IBM'in 1997'deki klasik Deep Blue süper bilgisayarı gibi satranç oynamayı bile öğrenebilir.
En son TOP500 sıralamasına göre, bugün çevrimiçi olan en güçlü yedi süper bilgisayarı burada bulabilirsiniz.
1. FRONTIER
Yer: Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı - Tennessee, ABD
Performans: 1.194 petaFLOPS (1,2 exaFLOPS)
Bileşenler: AMD EPYC 64 çekirdekli CPU'lar ve AMD Instinct MI250X GPU'lar
İlk çevrimiçi: Ağustos 2022
Şu anda listenin başında yer alan Frontier (süper bilgi işlem devi HPE Cray tarafından inşa edildi) 2022'de çevrimiçi hale geldiğinde dünyadaki ilk exascale bilgisayarı oldu. Bilim insanları başlangıçta Frontier'ı kanser araştırmaları, ilaç keşfi, nükleer füzyon, egzotik malzemeler tasarlama, tasarlama gibi amaçlar için kullanmayı planladılar.
MIT Technology Review'un haberine göre, önümüzdeki yıllarda bilim insanları Frontier'ı yeni ulaşım ve tıp teknolojileri tasarlamak için kullanacak. Pittsburgh Üniversitesi'nde hesaplamalı astrofizik alanında yardımcı doçent olan Evan Schneider, MIT Tech Review'a Samanyolu'nun zaman içinde nasıl geliştiğine dair simülasyonlar yürütmek istediğini söyledi.
2. AURORA
Yer: Argonne Ulusal Laboratuvarı - Illinois, ABD
Performans: 585 petaFLOPS (0,59 exaFLOPS)
Bileşenler: Intel Xeon Max Serisi CPU'lar ve Intel Veri Merkezi Max Serisi GPU'lar
İlk çevrimiçi: Haziran 2023
Listedeki en genç süper bilgisayarlardan biri, bir gün en güçlüsü de olabilir. Argonne Liderlik Bilgi İşlem Tesisi'nde (ALCF) bulunan Aurora, şimdiye kadarki ikinci exascale süper bilgisayar oldu ve ALCF temsilcileri, bunun çift Frontier'ınki olan 2 exaFLOPS bilgi işlem gücüne ulaşma potansiyeline sahip olduğunu söyledi.
Intel ve HPE ortaklığıyla geliştirilen Aurora, bilimsel araçları ve analizleri entegre ediyor, modelleme ve simülasyon gerçekleştiriyor ve yapay zekayı (AI) çalıştırıyor. Aurora'nın ateş gücü, iklim projeksiyonu, malzeme bilimi, enerji depolama ve nükleer füzyon gibi çeşitli alanlarda doğru modeller oluşturmasına olanak tanıyor. HPCWire'a göre özellikle füzyon, Aurora'nın odak noktasıdır ve bir gün büyük ölçekli füzyon enerjisinin sırrının açığa çıkmasına yardımcı olabilir.
3. EAGLE
Konum: Microsoft Azure — Bulut / Dağıtılmış
Performans: 561 petaFLOPS (0,56 exaFLOPS)
Bileşenler: Intel Xeon Platinum 8480C 48C CPU'lar ve Nvidia H100 GPU'lar
İlk çevrimiçi: Ağustos 2023
Microsoft'un Eagle süper bilgisayarı bir laboratuvarda değil, bulutta bulunuyor ve herkes ona Microsoft Azure bulut platformu aracılığıyla erişebilir. Dünyanın en hızlı üçüncü süper bilgisayarı olmaya yetecek kadar güce sahip olan dağıtılmış bir sistem ağıdır. Eagle'a teorik olarak ücret ödemek isteyen herkes erişebilir.
4. FUGAKU
Yer: Riken Hesaplamalı Bilim Merkezi - Kobe, Japonya
Performans: 442 petaFLOPS (0,44 exaFLOPS)
Bileşenler: A64FX CPU'lar
İlk çevrimiçi: Haziran 2020
Haziran 2020 ile Haziran 2022 arasında bir zamanlar dünyanın en güçlü süper bilgisayarı olan Fugaku, bu listedeki en eski ilk beş sistemden biridir. Adını Tokyo'dan yaklaşık 60 mil (100 kilometre) uzakta aktif bir yanardağ olan Fuji Dağı'ndan alıyor ve TOP500 listesinin en üstüne ilk ulaştığında Summit süper bilgisayarının (listede 7. sırada) yerini aldı.
Bilim adamları yıllar boyunca Fugaku'yu birçok önemli araştırma sorusu için kullandılar. Nikkei Asia'ya göre, COVID-19 salgını sırasında araştırmacılar, dokunmamış kumaştan yapılan yüz maskelerinin havadaki solunum damlacıklarını engellemede daha etkili olduğunu doğrulamak için sayı hesaplama yeteneklerini kullandı . Japan News'in bildirdiğine göre Fugaku şu anda ChatGPT kalıbında Japon yapay zeka büyük dil modellerini eğitiyor .
5. LUMİ
Konum: CSC Veri Merkezi — Kajaani, Finlandiya
Performans: 380 petaFLOPS (0,38 exaFLOPS)
Bileşenler: AMD 3. Nesil EPYC 64 çekirdekli CPU'lar ve AMD Instinct MI250X GPU'lar
İlk çevrimiçi: Haziran 2021
Merkezi Finlandiya'da bulunan LUMI, Avrupa'nın en güçlü ve dünyanın en hızlı beşinci süper bilgisayarıdır. Avrupa Birliği (AB) yetkililerine göre %100 yenilenebilir hidroelektrik enerji kullanıyor ve atık ısısı yakındaki binaları ısıtmak için kullanılıyor. Üç yıl önce pilot operasyonlar yürütmeye başladı ve Şubat 2023'te tam olarak faaliyete geçti.
Yetkililer daha önce, Avrupa genelindeki araştırmacıların işbirlikçi araştırmalar için kullanabileceği bir süper bilgisayar olarak tasarlanan bu sistemin, yapay zeka tabanlı iş yükleri için optimize edildiğini söylemişti. LUMI aynı zamanda QAL 9000 ve Helmi adı verilen ve Finlandiya merkezli iki sistem olan kuantum bilgisayarlar için bir "ortak" olarak da kullanılıyor. Bu kuantum-klasik bilgi işlem ortaklığı, araştırmacılara mevcut kuantum bilgisayarların (gelecekteki potansiyelleri ciddi şekilde sınırlıdır) ve süper bilgisayarların en iyisini sunmayı amaçlamaktadır.
6.LEONARDO
Yer: CINECA veri merkezi — Bologna, İtalya
Performans: 239 petaFLOPS (0,23 exaFLOPS)
Bileşenler: Intel Xeon Platinum 8358 32 çekirdekli CPU'lar ve Nvidia A100 GPU'lar
İlk çevrimiçi: Kasım 2022
AB'nin EuroHPC süper bilgi işlem programının bir parçası olan bir diğer sistem olan Leonardo, kendisini Avrupa'nın en hızlı ikinci makinesi haline getiren üç modülden oluşuyor. Ona ev sahipliği yapan kuruluş CINECA, İtalyan üniversiteleri, kamu araştırma merkezleri ve devlet kurumlarından oluşan bir konsorsiyumdur.
Süper bilgisayar, Mayıs 2023'te üretim öncesi aşamasına girdi ve bu süre zarfında 80 proje sunuldu ve 13 proje seçildi. Ardından ağustos ayında süper bilgisayar üretim aşamasına girdi.
7. SUMMIT
Yer: Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı - Tennessee, ABD
Performans: 149 petaFLOPS (0,15 exaFLOPS)
Bileşenler: IBM POWER9 22 çekirdekli CPU'lar ve Nvidia Tesla V100 GPU'lar
İlk çevrimiçi: Haziran 2018
Oak Ridge Ulusal Laboratuvarı'nda kullanılmak üzere geliştirilen Summit, kurumun önceki süper bilgisayarı Titan'dan sekiz kat daha güçlüydü ve Fugaku'nun yerini almasına kadar iki yıl boyunca dünyanın en güçlü süper bilgisayarıydı.
Temsilciler bir açıklamada, bilimsel modellemenin yanı sıra, Summit'in insan sağlığı ve malzeme keşfi gibi alanlarda makine öğrenimi ve derin öğrenmeyi de içeren yapay zeka iş yükleri için optimize edildiğini söyledi.
Oak Ridger'a göre süper bilgisayar yıllar boyunca önemli araştırmalar için çok önemli bir rol oynadı. Örneğin, herhangi birinin virüsün insan hücrelerine girmesini veya çoğalmasını engelleyip engellemediğini belirlemek amacıyla, COVID-19 salgını sırasında milyonlarca ilacı taramak için kullanıldı. Aynı zamanda türbülansı modellemek için de kullanıldı.
