DEMET İLCE / MUHABİR
Constanze’nin şöhrete kavuşması işte bu müzikal manzara sayesinde oldu; bunun başlıca nedeni, üretken klasik besteci Wolfgang Amadeus Mozart ile evli olmasıyla hatırlanmasıydı.
Ancak Constanze başlı başına eğitimli bir müzisyendi ve hem biyografi yazarı hem de iş kadını olarak kocasının mirasını oluşturmada çok önemli bir rol oynadı.
Peki Constanze Mozart kimdi?
Müzisyen bir ailede doğdu
Constanze'nin çocukluğu, annesinin memleketi, o zamanlar önemli bir kültür ve müzik merkezi olan Mannheim'da geçti. Kendisi ve kız kardeşleri hiçbir zaman tam bir eğitim alamasa da babası Fridolin, 4 kızının şarkıcılık eğitimi almasını sağladı. Ailenin yıldızı, popüler bir soprano olan Aloysia'ydı ve Weber'lar, kariyerinin ardından sık sık Avusturya'ya seyahat ediyordu.
Müzisyenlerle çevrili olan Constanze, Mozart'la ilk kez annesinin memleketinde tanıştı. Ancak henüz 15 yaşında olmasına rağmen genç müzisyenin sevgisinin hedefi değildi. Bunun yerine Mozart, Contanza'nın kız kardeşi Aloysia'ya sırılsıklam aşık olmuştu. Ne yazık ki Mozart için Aloysia duygularına karşılık vermedi ve onun evlenme teklifini reddetti.
Babası öldü ve aileyi gelirsiz bıraktı
Aile bir kez daha Aloysia'nın kariyeri için taşındı ve 1779'da Viyana'ya geldi. Fridolin kısa bir süre sonra öldü ve bu da karısını ve kızlarını gelirsiz bıraktı. Constanze'nin annesi konaklarını yatılılara açtı ve Weber'larla Mozart'ın yolları bir kez daha kesişti.
Şimdi 19 yaşında olan Constanze ve Mozart, o kadar yakın bir dostluk kurdular ki, annesi ya kızıyla evlenmesini ya da skandala maruz kalıp evlenmeden bırakılacağı için ona yıllık emekli maaşı ödemeye zorlanmasını talep etti. İkili 4 Ağustos 1782'de evlendi.
Mozart'la sevgi dolu bir evliliği vardı
İlişkilerinin başlangıçtaki zorluklarına rağmen Constanze ve Mozart'ın sevgi dolu bir evliliği vardı. Mozart'tan Constanze'ye kalan aşk mektupları birbirlerine olan bağlılıklarını gösteriyor ve birlikte geçirdikleri dokuz yıl boyunca nadiren ayrı kalıyorlar.
Mozart'ın ünü arttı ve çift, içinde yaşadıkları yüksek sosyetenin modasına ayak uydurmak için cömertçe para harcadı. Constanze, kocasının opera rollerinden birkaçını Viyana'da bile oynadı ve kendisine adanmış çok sayıda eser vardı.
Hamilelikleri sağlığını etkiledi
Birlikte 6 çocukları oldu, ancak sadece 2'si bebeklik döneminde hayatta kaldı. Sürekli hamilelik Constanze'nin sağlığına zarar verdi. Kendini toparlamak için Baden kükürt kaplıcalarında zaman harcadı ve bu da ailenin artık artan borçlarını artırmaktan başka bir işe yaramadı.
Kasım 1791'de Mozart'ın sağlığı kötüye gitti. Ani hastalık onun zehirlendiğine dair şüpheleri artırdı; ancak Mozart'ın ölüm nedeni belirsizliğini koruyor. Köstence tarafından emzirilen adam, Aralık ayında 35 yaşında öldü.
Kocası ölünce ağır borç batağına düştü
Constanze kocasının cenazesine katılamayacak kadar üzgündü. Üstelik yeni dul kalmıştı ve kocasının büyük borçlarıyla karşı karşıyaydı. Köstence'nin durumunun istikrarsız olması Mozart'ın hayranlarından destek gördü.
Kutsal Roma İmparatoru II. Leopold'dan yıllık küçük bir emekli maaşı alıyordu ve merhum kocasının arkadaşlarının düzenlediği çeşitli yardım konserlerinde onurlandırıldı. Hatta başka bir arkadaşı iki oğlunun eğitimini finanse etti ve diğerleri dul kadın için tahsilat bile yaptı.
Kocasının çalışmalarının tanınmasını savundu
Constanze ayrıca ailesinin geleceğini ve mirasını güvence altına almak için harekete geçti. Mozart'ın müziğinin değerinin farkındaydı ve onun yayınlanmamış el yazmalarının sahibi olarak bunların doğruluğunun doğrulandığından emin oldu.
1797'de Danimarkalı bir diplomat, Viyana'daki pansiyonunda pansiyon tuttu. Georg Nikolaus von Nissen'in müzik tutkusu vardı ve kısa sürede Köstence'nin Mozart'ın eserlerini organize etmesine yardım eden yakın ve güvenilir bir arkadaş oldu.
1809'da von Nissen ve Constanze evlendi. Birlikte mutlu bir şekilde Avrupa'yı dolaşarak yaşadılar ve Mozart'ın yaşamını ve çalışmalarını anlatan devasa bir biyografi yazdılar.
Yanlışlıkla müzikal olmayan ve materyalist olarak hatırlandı
Constanze, von Nissen'in 1826'daki ölümünden sonra kız kardeşi Aloysia'nın yanına Salzburg'a taşındı. 6 Mart 1842'de 80 yaşında ölene kadar orada kaldı. Ölümünü takip eden yüzyıllarda Constanze genellikle müzikal açıdan beceriksiz, materyalist ve ona destek vermeyen biri olarak tasvir edildi.
Bununla birlikte, daha yeni araştırmalar, Mozart'ların evlerine ve kıyafetlerine para harcaması yönündeki toplumsal talepleri, mektuplarında büyük sevginin kanıtlarını ve Constanze'nin Mozart'ın çalışmaları üzerindeki etkisini vurgulayarak bu yorumu düzeltmeye çalıştı. Nitekim Mozart, kız kardeşi Nannerl'e şöyle yazmıştı:
'Sevgili Constanze, bu fügün dünyaya gelmesinin asıl sebebidir.'
Şüphesiz Constanze hayatının çoğunu Mozart'ın mirasını korumaya adadı. El yazmalarını titizlikle korudu ve yayıncı seçiminde gösterdiği seçicilik, Mozart'ın çalışmalarının yalnızca doğru, düzenlenmemiş versiyonlarının paylaşılması anlamına geliyordu.
Constanze'nin, ünlü kocasının hayatı boyunca yaptığı çalışmalara destek olmanın ötesinde, müzik tutkusu da vardı. Çocukluğu ve Mozart ve sonrasında von Nissen ile olan evlilikleri boyunca müzisyenlerle tanıştı, konserlere gitti, Avrupa sahnelerinde sahne aldı ve tarihin en büyük klasik bestecilerinden birini etkiledi.
