Nihat Nasır - Muhabir
Warwick Üniversitesi'nden çığır açan bir araştırma da dahil olmak üzere giderek artan bir araştırma yelpazesi, daha az bilinen ancak eşit derecede önemli bir bağlantıya vurgu yapıyor - yediklerimiz ile beynimizin sağlığı arasındaki derin ilişki.
Diyet ve beyin fonksiyonu
Araştırmacılar, yüz binlerce insandan tıbbi ve yaşam tarzı bilgilerini içeren dev bir veritabanı olan UK Biobank'a ulaştılar. Araştırma ekibi, detaylı gıda anketlerini, kolesterol ve kan şekeri gibi diyetle etkilenebilecek metabolik belirteçleri içeren objektif sağlık verileriyle birleştirdi.
Bu veriler arasında:
Kan testleri
Bu testler, kolesterol ve kan şekeri seviyeleri gibi diyetle etkilenebilecek metabolik belirteçleri ortaya koyar.
Beyin taramaları
Bu görüntüler, beyin yapısı hakkında içgörüler sağlar ve beslenme gibi sağlık faktörlerinden etkilenebilecek olası değişiklikleri gösterir.
Genetik testler
Bu testler, bireylerin DNA'sını analiz ederek, bazı besin tercihlerini veya vücudun belirli besin maddelerini nasıl işlediğini etkileyebilecek gen varyasyonlarını anlamak için yapılır.
Zihinsel iyilik değerlendirmeleri: Katılımcılar, ruh halinin, kaygının ve genel zihinsel sağlığın ölçümlerini yapmak için tasarlanmış anketleri doldurdular.
Bellek testleri
Katılımcılar, problem çözme becerilerini, belleği, dikkati ve diğer beyin fonksiyonlarını değerlendiren testlere tabi tutuldular.
Tüm bu verileri analiz etmek için gelişmiş bilgisayar araçları (makine öğrenimi) kullanarak, araştırmacılar beslenme seçimlerini fiziksel ve zihinsel sağlıkla ilgili çeşitli yönlerle güvenilir bir şekilde ilişkilendirmeyi amaçladılar.
Diyet, zihinsel iyilik ve beyin yapısı üzerinde etkili
Araştırmanın bulguları, dengeli bir diyetin beynimizi desteklemede önemli bir rol oynadığını güçlü bir şekilde öne sürmektedir. Fındık, sebze, az yağlı protein ve balığı diyetlerinde öncelikli hale getiren kişiler birkaç ana fayda gösterdi:
İyileştirilmiş zihinsel sağlık
Bu bireylerin depresyon ve kaygı belirtileri yaşama olasılığı daha düşüktü. Besleyici bir diyet, ruh halini düzenlemede ve stresi yönetmede rol oynayan beyin kimyasallarının üretimini etkileyebilir.
Gelişmiş bilişsel fonksiyon
Sağlıklı bir diyet, problem çözme becerilerini, belleği ve dikkati ölçen testlerde daha iyi puanlarla ilişkilendirildi. Bu, bütün gıdalarda bulunan besin maddelerinin, beynin bilgiyi etkili bir şekilde işleme yeteneğini desteklediğini göstermektedir.
Daha fazla gri madde hacmi
Gri madde, düşünme, öğrenme ve karar verme için gerekli olan sinir hücreleri ile dolu bir tür beyin dokusudur. Dengeli bir diyet yiyenler daha fazla gri maddeye sahipti, bu da genel zeka ve bilişsel yetenekleri etkileyebilir.
Diyetteki kademeli değişikliklerin önemi
Araştırmacılar, moda diyetlerin veya kısıtlayıcı beslenme planlarının beyin sağlığı için uzun vadeli faydalar sağlamayacağını vurguluyorlar. Bunun yerine, zamanla sürdürülebilir değişikliklere odaklanmanızı önerirler.
Eklenmiş şeker veya aşırı işlenmiş yağları yavaşça azaltma gibi küçük, kademeli değişiklikler etkili olabilir.
Bu yaklaşımın birkaç avantajı vardır:
Düşük arzular
Yavaşça uyum sağladığınızda, vücudunuzun uyum sağlaması için zaman kazanır ve sağlıksız yiyeceklere karşı güçlü arzularınız azalabilir.
Doğal tercih değişikliği
Zamanla, daha fazla bütün gıda tanıttığınızda, tat tomurcuklarınız uyum sağlayabilir, daha sağlıklı seçenekler daha cazip ve keyifli görünebilir.
Alışkanlık oluşturma:
Küçük ve tutarlı değişiklikler, sadece iradeye dayalı tam anlamıyla değişimlerden daha uzun süreli alışkanlıklara daha kolay dönüşebilir. Bu genellikle zamanla sürdürülemez.
