Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF), Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ilk muhalefet partisi olma özelliğini taşıyan önemli bir siyasi oluşumdur.
Kuruluş:
- 17 Kasım 1924 tarihinde, Mustafa Kemal Atatürk'ün silah ve dava arkadaşlarından olan Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy ve Refet Bele gibi önemli isimler tarafından kurulmuştur.
- Partinin kuruluşunun temel amacı, tek parti yönetimi altında olan Cumhuriyet Halk Fırkası'na (CHP) karşı bir alternatif sunmak ve çok partili demokrasiye geçişi savunmaktır.
İdeoloji:
- TCF, liberal demokrasi ve adem-i merkeziyetçilik ilkelerine dayalı bir ideolojiye sahipti.
- Bireysel özgürlüklere ve özel mülkiyete önem veriyordu.
- Laiklik ve milliyetçilik ilkelerini de benimsemiştir.
Faaliyetleri:
- Kısa bir süre içerisinde Türkiye'nin birçok yerinde şubeler açmayı başarmıştır.
- Gazeteler ve dergiler yayınlamıştır.
- Halkla toplantılar düzenlemiştir. Ancak yapılanlar Cumhuriyet'e karşı ayaklanmaların önünü açmıştır.
- 1925 yılında yapılan belediye seçimlerinde bazı illerde CHP'yi yenmeyi başarmıştır.
Kapatılması:
- Şeyh Said İsyanı'nın ardından, TCF'nin isyana destek verdiği iddiasıyla partiye yönelik soruşturmalar başlatılmıştır.
- 5 Haziran 1925 tarihinde, TCF, İstiklal Mahkemesi tarafından kapatılmıştır.
Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın Önemi:
- Türkiye Cumhuriyeti tarihinde çok partili demokrasiye geçiş için yapılan ilk girişimlerden biridir.
- Türk siyasi tarihinde önemli bir yere sahiptir.