Diplomatik kaynaklardan edinilen bilgiye göre, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed’in Etiyopya ile Somali arasındaki ihtilafa ilişkin Türkiye’nin desteğini istemesi üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a yazdığı mektubun ardından, Türkiye’nin arabuluculuk faaliyetleri başlamıştı. Türkiye'nin iki ülkenin de güvenine sahip olması ve diplomatik ilişkilerdeki rolü, arabuluculuk sürecinin devamını sağladı.
TÜRKİYE'DEN DESTEK TALEBİ
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Etiyopya ziyaretinde Başbakan Ahmed tarafından kabul edilmesinin ardından, Somali tarafıyla da en üst düzeyde yürütülen temasların sonucunda, Etiyopya ve Somali arasında yapılacak ikinci tur görüşmelerinin 2 Eylül yerine 12 Ağustos’ta Ankara’da yapılması kararlaştırıldı. Kaynaklar, diplomatik sürecin devamı olarak iki ülkenin Ankara’da konuk edileceğini, Somali ve Etiyopya’nın ihtiyaç ve kaygılarının dikkate alınarak uzlaşı sağlanmasına gayret edileceğini belirtti.
Türkiye’nin arabuluculuk girişimleri, Başbakan Ahmed’in mektubunun alınmasının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatları doğrultusunda başlamıştı. Bu çerçevede, Dışişleri Bakanı Fidan, Etiyopya ve Somali dışişleri bakanlarıyla görüşmeler yapmış, iki ülkenin dışişleri bakanlarını 1 Temmuz’da Ankara’da ağırlamıştı. Toplantı sonucunda, taraflar arasındaki meselelerin barışçıl yollarla çözülmesine yönelik niyetlerini ortak açıklamayla duyurmuş ve 2 Eylül’de yeniden bir araya gelme taahhüdünde bulunmuştu.
Türkiye’nin bölgede artan gerilime karşı sürdürülebilir bir diyalog kanalı açması, uluslararası toplum tarafından takdirle karşılandı. Türkiye, 1 Temmuz’dan bu yana bölge ülkeleriyle de temaslarını sürdürerek, bu ülkelerin sürece desteğini sağlamıştı.
ETİYOPYA-SOMALİ ANLAŞMAZLIĞININ ARKA PLANI
Etiyopya, 1991’de Eritre'nin fiilen ayrılması ve 1993’te bağımsızlığını kazanması sonrasında denize erişimini kaybetmişti. Kızıldeniz’e erişim konusunu ekonomik nedenlerle gündemde tutan Etiyopya, Somaliland ile 1 Ocak’ta bir Mutabakat Muhtırası imzalamıştı. Bu muhtıra, Somaliland’ın tanınması vaadini içerdiği için Somali ve uluslararası toplumdan ciddi tepkiler almıştı. Somali hükümeti, anlaşma nedeniyle Etiyopya'daki büyükelçisini geri çekmişti.
Arap Birliği ve Afrika Birliği, Etiyopya ile Somaliland arasında imzalanan anlaşmayı kınamış, Kızıldeniz’de askeri üs ve liman geliştirilmesinin önünü açan bu anlaşmayı reddetmişti. Etiyopya ile Somali dışişleri bakanları, 9-10 Mart’ta Nairobi’de bir araya gelmiş, ancak dolaylı müzakerelerden bir sonuç elde edilememişti.