Nilay Çekiç - Muhabir
Kontakt Lens Nedir?
Gözlüksüz yaşamayı ya da renkli gözlü olmayı arzulayanların gözlerine taktıkları lenslerdir. Bu lensler ayrıca bazen kornea hastalıklarının tedavisinde de kullanılabilmektedir.
Kontakt lensler, 1800’lerde göz bebeğinin önünü tamamen kaplayan üfleme cam lenslerden yapılan incecik plastik kornea lenslerine uzanan bir evrim geçirmiştir. Günümüzde lens çeşitleri ve malzemeleri sağladığı kullanım seçenekleri ile oldukça çeşitlidir.
Göz yapısına uygun kontakt lens seçimi için göz doktoru tarafından göz muayenesi yapılarak belirlenir. Muayenede kullanılacak lens tipi, derecesi, taban eğrisi ve çapı belirlenir. Uyumu belirlemek için aynı anda veya mümkün olan en yakın diyoptride bir lens takılır. Lensin hareketi, dengesi, ortalaması incelenir.
Uygun Kontakt Lens Seçimi Nasıl Yapılır?
Kontakt lensler, korneanın üzerinde duracak şekilde tasarlanmışlardır. Esas olarak gözün ön kısmını kaplayan gözyaşı zarına yapışarak ve biraz da göz kapaklarının basıncı ile yerinde dururlar. Göz kırpıldıkça göz kapağı kontakt lensin yüzeyinde kayarak, önünü hafifçe hareket etmesine neden olur.
Çok sıkı lens hiç hareket etmez. Gözde hassasiyet oluşturabilir. Başta kullanıcı rahat olabilir ama görüş keskinliği zayıftır. Uzun dönemde komplikasyonlara neden olabilir.
Çok gevşek lens, aşırı hareket eder. Alt göz kapağı lensi çok hisseder. Göz kırpma sonrası görüntü bulanır. Lens merkezden kaçar. Lens kenarları kıvrılabilir.
Tıbbi olarak kullanılması gerekli olan durumlar:
- Tek taraflı katarakt ameliyatı olmuş ve yapay göz içi merceği takılmamış hastalar
- İki göz arasında iki diyoptriden fazla kırma kusuru olanlar
- Nistagmusu (göz titremesi) olanlar
- Keratokonus (korneanın dikleşmesi) teşhisi konulan hastalar
- Albino hastalar
- Düzensiz veya yüksek astigmatizması ve altı diyoptrinin üzerinde miyopisi olanlar
- Spor ya da sahne sanatlarıyla uğraşanlar
- Prostatik(estetik) amaçlı lensler: Bir gözü herhangi bir nedenle beyazlaşıp, görmesi olmayan hastalara diğer göz renginde estetik amaçlı uygulanmış yumuşak kontakt lensler
- Tedavi amaçlı (bandaj) lensler: Bazı kornea bozukluklarında tedavi amaçlı kullanılan lensler
Kontakt lenslerin kullanılamayacağı durumlar:
- Kronik enfeksiyonlar, sistemik hastalıklar, ilaç kullanımı
- Tekrarlayan kornea tahrişleri ve ülserasyonları
- Göz kapağı bozuklukları
- Çok yüksek kornea astigmatizması
- Kuru göz hastaları
- Bazı göz tansiyonu cerrahisi geçirenler
- Göz yüzeyi konjonktivasında bazı dejenerasyonları bulunanlar
- El becerisi yeterli olmayanlar.
Kontakt Lens Kullanırken Nelere Dikkat Edilmeli?
- Göze uygun olan lens, iyi ortalanmış olup, korneayı sarar.
- Gözyaşının dolaşımı için lens hafif hareket etmelidir. Push-up testinde ve göz kırpma sonrasında 1 mm dikey hareket edebilmelidir.
- Kullanıcı net ve rahat görmeli, lensi hissetmemelidir.
- Göz kırpma sonrası görüş değişmemelidir.
- Kenar şeridi göze baskı yapmamalıdır.
- Kontakt lensler ile uyunmamalıdır. Denize ya da havuza girilmemelidir.
- Kontakt lens kullanırken gözünüzde kızarıklık veya batma hissi oluşturduğunda hemen lensi çıkartıp bir uzmana başvurulmalıdır.
Kontakt Lens Bakımı nasıl olmalıdır?
Reçetelendirilmiş kullanım programınıza bağlı kalın
İki haftalık lenslerinizi üç hafta kullanmaya çalışmayın. Bu riski almaya değmez. Kontakt lensler farklı amaçlara uygun olmaları için farklı maddelerden yapılmışlardır ve amacına uygun kullanım için onaylanmışlardır.
Kontakt lensler: Dikkatli kullanın!
Yumuşak kullan-at lensler yırtılabilir bu yüzden oldukça nazik olun. Eğer yırtılırsa atın. Ayrıca, tırnaklarınızı lenslerden uzak tutun. Tırnaklar sadece keskin değil, aynı zamanda mikrop yuvasıdır.
Asla lenslerinizi paylaşmayın!
Kontakt lensleri başkasıyla paylaşmak mikropların yayılmasına neden olur, ayrıca lensler herkesin gözü ve görüşü için özel olarak verilmişlerdir.
Her seferinde taze lens solüsyonu kullanın
Lenslerinizi asla musluk suyuyla temizlemeyin—Musluk suyu enfeksiyona neden olan patojenler ve bakteriler taşıyabilir.
Ov ve yıka
Kontakt lenslerinizi taze solüsyon içerisinde 5-20 saniye boyunca parmak uçlarınızın alttaki yumuşak kısımları ile ovun. Taze solüsyonla iyice yıkayın. Araştırmacılar, ovmadan temizlenen lensler için dahi, “ov ve yıka” metodunun lensleri mikroorganizmalardan korumak için en iyi yol olduğunu bulmuşlardır.
Kontakt lens kabınızı temiz tutun
Kabı her kullanımdan sonra yıkayın ve kuru ve temiz bir yerde baş aşağı şekilde kurutun. En azından üç ayda bir lens kabınızı değiştirmeniz önerilmektedir.
Uzun süreli kullanım için tasarlanmamış lenslerle uyumayın!
Uzun süreli kullanım lensleri, lensin korneanıza daha çok oksijen geçirmesine izin veren özel bir teknolojiyle tasarlanmışlardır. Normalde siz uyanıkken ve gözleriniz açıkken, havadaki oksijen göz yaşlarınız ve lenslerinize, oradan da korneanıza geçer.
Siz uyurken normal kontakt lensler yeterince oksijenin gözünüze ulaşmasını engelleyebilirler. Bu da enfeksiyona, ülsere ve korneanızda olağandışı kan damarı oluşumuna neden olabilir.
Talimatları okuyun ve uygulayın!
Göz doktorunuzun dediklerine, lenslerinizin kullanım kılavuzuna ve kontakt lens solüsyonunuzla kabınızın kullanım talimatlarına dikkat edin. Bütün bunlar gözlerinizi ve sağlığınızı korumak amacıyla, lenslerinize ve kontakt lens bakım ürünlerinize özen göstermenize yardımcı olmak için dikkatlice düşünülmüş bir sistemin parçasıdır.