DEMET İLCE / MUHABİR
Olay, Ağustos 2022'de Kansas'taki bir hayvan kliniğine patisinde ülser bulunan bir kedinin getirilmesiyle başladı.
Veterinerler ilk başta yaranın yaygın bir bakteriyel böcek olduğunu düşündüler ve antibiyotiklerle tedavi ettiler.
Ancak lezyonlar daha da kötüleşmeye devam etti ve bacaklara ve vücudun diğer kısımlarına yayıldı.
Daha ileri testler, kedinin sporothrix mantar enfeksiyonu kaptığını ortaya çıkardı.
Topraktan kaynaklanan hastalık, insanlara bitkilerden ya da enfekte bir hayvanın ısırığı ya da tırmalamasından bulaşabiliyor.
Kasım ayındaki kontrol randevusunda kedi, veteriner teknisyeninin eldivenini delmeyi ve derisini çizmeyi başardı.
Açık yara, kedinin patilerindeki kontamine lezyonlarla doğrudan temas etti.
İki hafta sonra, kedinin kaşıdığı yerde ülser ortaya çıktı ve hızla kolunu yukarıya doğru yaydı.
Bu, ABD'deki üçüncü insan vakasıydı, ancak virüsün yaygın olduğu Güney Amerika'da enfeksiyonlar çok daha yaygın.
Veteriner teknisyeni sekiz ay boyunca mantar önleyici ilaç aldı ve enfeksiyonu geçti.
Kediye de mantar ilacı verildi ama sonunda daha da hastalandı ve sahipleri ötenazi yapılmasına karar verdi.
Birkaç ay sonra aynı evden ikinci bir kedi de hastalandı ancak kısa süre sonra iyileşti.
Enfeksiyon nereden geliyor?
Lezyonlara neden olan spesifik mantar olan Sporothrix schenckii, genellikle tropik iklimlerde, özellikle toprakta ve çürüyen bitkilerde bulunur.
Ancak kediler enfekte olduğunda çok yüksek bir mantar yükü taşırlar.
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'nde (CDC) salgın istihbarat görevlisi Ian Hennessee, bunun, yaralarının enfeksiyonu diğer kedilere, köpeklere ve insanlara yayma riskinin daha yüksek olduğu anlamına geldiğini söyledi.
NBC News'e "Yüzlerinde, burun boşluklarında ve patilerinde korkunç yaralar var ve bu lezyonlar bu mantarlarla dolu" dedi.
Genellikle gül dikeni gibi cildi kesebilen bitkilerden yakalanır ve bu nedenle bazen "gül bahçıvanlığı hastalığı" olarak da anılır.
CDC şu anda sporothrix brasiliensis adı verilen ve çok daha bulaşıcı olan bir mantarı izliyor.
Birleşik Krallık'taki vakalar
Geçtiğimiz günlerde İngiltere'de 63 yaşındaki bir kadın, 30 yaşındaki kızı ve 20'li yaşlarının sonlarında bir veterinerin dahil olduğu bir vakada tespit edildi.
Üçü de aslen Brezilyalı olan anne ve kızının üç yıl önce kurtarıp İngiltere'ye getirdiği evcil bir kediyle temas halindeydi.
Veterinerin durumunda, ilk başta parmaklarında ülserlere neden oldu; bu ülserler tedavi edilmezse doku ölümüne yol açabilirdi.
Kollarında veya parmaklarında tıbbi tedavi aramalarına neden olan lezyonlara rağmen üçü de tamamen iyileşti.
ABD'de sporothrix'ten kedi yoluyla bulaşan mantar enfeksiyonu vakaları nadirdir.
'Farkındalığın artması' şart
ABD'de mantar enfeksiyonlarının oranını bilmek zordur çünkü ulusal bir gözetim yoktur.
Bilim adamları şunu ekledi:
"Kedilerde sporotrikoz ve zoonotik bulaşma potansiyeli konusunda artan farkındalık, veteriner profesyonellerinin kedi vakalarını daha hızlı tanımasına ve tedavi etmesine ve veterinerlik ortamında insanlardan bulaşmayı önlemek için önlemler almasına yardımcı olabilir."
Enfekte kedilerin çizikleri veya ısırıklarından kaynaklanan yaralar derhal yıkanmalı ve temas eden kişiler "derhal sağlık bakımına başvurmalıdır. Uzmanlar mantar enfeksiyonlarının halk sağlığı için büyük bir tehdit haline geldiği konusunda uyarıyor.
Sağlık görevlileri, Kovid salgınından bu yana hastanede yatan hastalar arasında ölümcül mantar hastalıklarında bir artış olduğunu fark etti.
Vajinal pamukçuk gibi yaygın enfeksiyonlara neden olan kandida da dahil olmak üzere birçok mantar patojeni tedaviye giderek daha dirençli hale geliyor.
Sporotrikozun belirtileri nelerdir?
Sporotrikozun belirtileri mantarın vücutta nerede büyüdüğüne bağlıdır.
Genellikle cildi veya derinin altındaki dokuları etkiler. Semptomlar, vücudun mantara maruz kalan kısmının yakınında, deri altında küçük, ağrısız şişliklerle başlar. Tümsekler sonunda büyüyecek ve iyileşmesi çok yavaş olan açık bir yara veya ülser gibi görünebilir. Genellikle hafif olan enfeksiyon kemikleri ve eklemleri de etkileyebilir. Ağır vakalarda (bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde daha sık görülür), akciğerleri ve merkezi sinir sistemini etkileyebilir.