Esnafın küçük indirimlerle müşteri için cazip hale getirdiği IBAN ile ödeme uygulaması kısa sürede yaygınlaştı. Önceleri hesabın nispeten yüksek olduğu restoranlarda başlayan bu ödeme biçimi hızla kasaplara, kuaförlere hatta kuru yemişçilere kadar yayıldı. Öyle ki pek çok işyerinde firmanın IBAN’ını gösteren QR Code’lar kasanın yanına konuluyor.
Aylık 15-20 bin liraya hesaplarını kiralıyorlar
Bu uygulama kendi içinde karşılaştığı sorunları çözmek için ara formüller de üretti. Hesap hareketlerini gizlemek isteyen firmalar, kiraladıkları üçüncü kişilerin hesaplarını tahsilat için kullanmaya başladı. Kendi adlarına açtıkları banka hesaplarını işletmelere aylık 15-20 bin liraya kiralayan fırsatçılar dahi ortaya çıktı.
Firma hesapları incelemeye alındı
Çok geçmeden ve doğal olarak bu uygulama Maliye Bakanlığı’nın radarına girdi. Firmaların hesaplarını incelemeye alan bakanlık, kapsamı genişleterek, firma çalışanlarının, firma sahibinin yakınlarının hesaplarını bile incelemeye başladı. Daha da tehlikeli bir durum ise kendi adlarına açtıkları hesapları firmalara kiralayanlar için ortaya çıktı. Bu tür hesaplar MASAK mevzuatı çerçevesinde terörün finansmanı, kara para aklama, yasa dışı bahis gibi suç unsuru barındıran eylemler kapsamında incelemeye alındı.
“Ödemeyi ispat etmeniz imkansız”
Mali Müşavir Hile Denetimi Uzmanı Fikriye Aslan, konuyla ilgili risklere dikkat çekti. Aslan, “Yediğiniz bir yemeğin, satın aldığınız bir giyim eşyasının ya da kullandığınız bir hizmetin bedelini IBAN yoluyla satıcıyı ödediğinizde bu ödemeyi ispat etmeniz çok zor hatta imkansızdır. Dolayısıyla bedelini ödediğinizi düşündüğünüz ürünün faturası sizden icra yoluyla talep edildiğinde hukuk karşısında çok zor duruma düşebilirsiniz.” İfadelerini kullandı.
"Hesap inceleme altında olabilir"
Aslan, para gönderilen bir hesabın geçmişine ilişkin bilgilerimiz olmadığına dikkat çekerek, “Satın aldığınız ürün ve hizmetin bedeli otomobil kadar yüksek olmasa da IBAN yoluyla ödemede bu riski peşinen kabullenmiş oluyorsunuz. Üstelik ödeme yaptığınız hesabın MASAK tarafından incelenen bir hesaba yapılmış olması çözümü çok daha zor durumlar ortaya çıkarıyor.” diye konuştu.