Merve Dere/Muhabir
Empati yeteneği yaşam boyunca karşılaşılan zorluklarda insanlara anlayış gösterip yardım etmemizi sağlar. Ancak, hiper empati adı verilen bir sendrom, kişinin aşırı derecede duygusal empati yeteneğine sahip olması sonucu ortaya çıkar.
Hiper empati sendromu, çevresindekilerin duygusal durumlarını aşırı derecede hassas bir şekilde algılamak ve bu duyguları derinden hissetmek anlamına gelir. Bu durum, kişinin yaşamını etkileyebilir ve başkalarının duygusal yüklerini kendi üzerine fazlasıyla almasına neden olabilir. Hiper empati sendromu yaşayan bireyler, çevrelerindeki olumsuz duygusal enerjiden kolayca etkilenebilir ve bu durum zamanla sağlık sorunlarına yol açabilir. Dr. Psikolojik Danışman Ömer Akgül, bu aşırıya kaçan durumun bazı sorunları da beraberinde getireceğine değinerek şöyle anlattı:
“İnsan biopsikososyal bir varlıktır. Sosyal boyutuyla başka insanlarla da etkileşim içerisindedir. Bununla birlikte insan fıtratı bir denge içindedir. İnsanın sosyal hayatında bir çok eksen vardır. Kişinin kendi nefsi ve diğerleri bu eksenin uçlarıdır. Bir ucu aşırı bencil egoist narsist taraf iken diğer ucu diğergamlıktır. Aşırılıklar çoğu zaman insan için zorlayıcı olur. İnsan mutedil olmalı yani duruma göre zaman zaman bu eksenin farklı noktalarında itidalli orta yollu bir tercih seçmelidir.”
Dr. Psikolojik Danışman Ömer Akgül empatinin olumsuz duygularda aranan bir özellik olduğunu olumlu duygularda empati duymamız gerekmediğine dikkat çekerek şunları vurguladı:
“ Kendini yok sayarcasına başkasına empati duymak ne kadar zararlıysa, önce kendim, önce benim istek ve ihtiyaçlarım diye sadece kendini düşünmek, sadece kendi duygusuyla ilgilenmek de zararlıdır. Dengeli, itidalli, bağlamına göre esnek olabilmek daha anlamlıdır. Maalesef günümüzde siyah beyaz o kadar baskın olmuşki griliklere yer kalmamıştır. Psikolojik esnekliği kaybeden insan mutluluk arzusunun peşinde değer krizleri ve benlik sarsılmaları yaşamaktadır. Bir başkasını düşünmek, onun duygusunu anlamak iyi bir tutumken; bunu her seferinde sınırsız yapmak çok sağlıklı değildir. Kişinin ölçüsüz bir şekilde kendisini önemsememesi ve her seferinde sonuna kadar kendisini feda etmesi de doğru değildir. Ölçülü olmak hayatımıza konfor ve çeşitlilik katar. Bu değiştirilebilir bir özellik olduğu için terapi hizmeti iyi gelir.”
HİPER EMPATİ SENDORUMU VAR MIDIR?
Dr. Psikolojik Danışman Ömer Akgül aslında böyle bir sendromun olmadığının altını çizerek şunlara değindi:
“Hiper empati sendromu diyerek kastedilen aşırı empati kurma diye bir şey yoktur aslında. Empati vardır veya yoktur. Empatinin aşırısı olmaz. Aşırı ya geçerse bu diğergamlığa dönüşür. Empati genellikle muhatabımızın olumsuz duygularında aranan bir özelliktir. Genelde olumlu duygularda empati duymamız beklenmez. Muhatabımızın duygusunu anlamak belirli bir ölçüde mümkündür. Onun hissettiğini hissedebilmeye çalışmak anlamaya çalışmak yeterlidir. Mesela muhatabımızın anlaşıldığını hissetmesidir. Yoksa o uygunun yıkıcı etkisinde sarsılmak demek değildir. O yüzden aşırı
düzeyde empati kurmaya çalışmayı önermiyoruz. Ölçülü olmak burada da geçerli. Kişi aşırı düzeyde kendisini başkasının duygusuna kaptırırsa, duygunun asıl sahibinden daha çok o duyguyu sahiplenirse bu sağlıklı değildir.”