Elektronik atık, özellikle bakır ve altın gibi değerli metallerin çıkarılabilmesi için yakılıyor veya dökülüyor. Bu işlem sırasında ortaya çıkan zehirli dumanlar, çevredeki işçilerin sağlığını ciddi şekilde tehdit ediyor. Agbobloshie çöp sahasında çalışan Abdulla Yakubu, "Havanın çok kirli olduğunu görebiliyorsunuz ve burada her gün çalışmak zorundayız, bu kesinlikle sağlığımızı etkiliyor," diyor.
E-Atık (elektronik atık) 2022 yılında dünya genelinde 62 milyon ton üretilerek, 2010'a kıyasla %82 oranında bir artış gösterdi. E-atığın hızla artmasının arkasında, akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve elektronik cihazlarla donatılmış otomobillerin talebindeki artış yatıyor.
Dünya genelinde, e-atığın yalnızca %15'i geri dönüştürülüyor. Geri kalan büyük kısmı, yasal yollarla işlenemediği için kaçakçılık yoluyla gelişmekte olan ülkelere gönderiliyor. Bu atıkların geri dönüşümü, içerdiği toksik maddeler ve karmaşık bileşenler nedeniyle oldukça zor.
Gelişmiş Ülkelerde Elektronik Atık Yönetimi Yetersiz
Gelişmiş ülkelerde bile e-atık yönetimi yetersiz kalıyor. Birleşmiş Milletler, gelişmiş ülkelerden ve hızla gelişen ekonomilerden gelen e-atık kaçakçılığının arttığını bildiriyor. Dünya Gümrük Örgütü'ne göre, e-atık artık en çok ele geçirilen atık türü olup, dünya çapında yapılan atık ele geçirme işlemlerinin altıda birini oluşturuyor.
E-atıkların yasal yollarla işlenmesi için daha fazla önlem alınması gerektiği vurgulanıyor. Birleşmiş Milletler, 2025 yılından itibaren Basel Sözleşmesi kapsamında, e-atık ihracatçılarının, alıcı ülkelerden izin alarak bu atıkları göndermelerini zorunlu kılacak. Ancak bazı ülkeler, özellikle ABD, bu sözleşmeyi imzalamamış olup, e-atık kaçakçılığına devam edilmektedir.
Agbobloshie çöp sahasında, atıkların yakılmasıyla açığa çıkan zehirli gazlar, insanların sağlığına büyük zararlar vermektedir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve Uluslararası Çalışma Örgütü, bu tür informal geri dönüşüm işlerinde çalışan milyonlarca kadın ve çocuğun, kurşun gibi zehirli maddelere maruz kaldığını ve bunun da nörolojik hastalıklara yol açabileceğini belirtiyor.
Elektronik atıkların yakılması ve dökülmesi, hem çevreyi hem de insan sağlığını tehdit eden ciddi bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak, yeni küresel düzenlemeler ve farkındalık artırma çabalarıyla, bu sorunun önüne geçilmesi umulmaktadır.