Nihat Nasır - Diriliş Postası
Sağlığımızın gençlikte olduğu kadar yaşlılıkta da önemlidir. Peki, öyleyse geriatri nedir ve neden bu kadar önemlidir? İşte detaylar…
GERİATRİ NEDİR VE KİMLERİ KAPSAR?
Geriatri, 65 yaş ve üzeri bireylerin sağlık sorunlarını ele alan bir tıp dalıdır. Ancak yaşlanma sadece kronolojik yaşla sınırlı değildir; biyolojik, psikolojik ve sosyal faktörler de bu süreci etkiler. Geriatri, tüm bu bileşenleri bütüncül bir yaklaşımla değerlendirerek bireylerin yaşam kalitesini artırmayı hedefler.
NEDEN GERİATRİYE İHTİYAÇ DUYULUR?
Yaşlanma ile birlikte kronik hastalıkların ve kullanılan ilaçların sayısı artar. Örneğin, hipertansiyon, diyabet ve kalp hastalıkları gibi durumlara demans, depresyon ve denge problemleri eklendiğinde, farklı branşlara gitmek yerine geriatri uzmanı tek bir merkezden kapsamlı bir tedavi ve takip sağlar. Bu sayede hastaların sağlık durumları daha etkili ve koordineli bir şekilde yönetilir.
GERİATRİK SENDROMLAR NELERDİR?
Yaşlılık döneminde sıkça karşılaşılan ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bazı özel durumlar vardır. Bunlara "geriatrik sendromlar" denir ve şunları içerir:
- Malnütrisyon: Yetersiz beslenme, kilo kaybı ve iştahsızlık.
- Disfaji: Yutma güçlüğü.
- Sarkopeni: Kas kuvveti ve kütlesinde azalma, yürüme hızında yavaşlama.
- Denge Bozuklukları ve Düşmeler: Yaşam alanında düzenlemelerle önlenebilir.
- Polifarmasi: Çoklu ve uygunsuz ilaç kullanımı.
- İdrar Kaçırma ve Kabızlık: Yaşam kalitesini etkileyen yaygın sorunlar.
- Uyku Problemleri, Unutkanlık ve Depresyon: Psikolojik ve zihinsel sağlığı etkileyen faktörler.
- Görme ve İşitme Sorunları: Sosyal izolasyona yol açabilir.
YAŞLILARDA SIK GÖRÜLEN KRONİK HASTALIKLAR
Yaşlı bireylerde şu kronik hastalıklar sıklıkla görülür:
- Hipertansiyon
- Diyabet
- Kalp ve Beyin Damar Hastalıkları
- Alzheimer ve Diğer Demans Türleri
- Parkinson Hastalığı
- Kanser Türleri
- Osteoporoz
- Enfeksiyonlar: Özellikle idrar yolu enfeksiyonları ve zatürre.
Bu hastalıkların erken teşhisi ve etkin tedavisi için düzenli geriatri kontrolleri büyük önem taşır.
SAĞLIKLI YAŞLANMA İÇİN GERİATRİYE BAŞVURMANIN FAYDALARI
Hastalığı olmayan sağlıklı yaşlılar da "sağlıklı yaş alabilmek" için geriatri uzmanlarına başvurmalıdır. Bu sayede:
- Erken Tanı ve Tedavi: Kemik ve kas erimesi, bilişsel fonksiyonlar, denge sorunları ve kanser taramaları erken dönemde tespit edilerek müdahale edilir.
- Beslenme Danışmanlığı: Yaşa uygun beslenme programlarıyla kalp, kas ve kemik sağlığı korunur.
- Yaşam Kalitesi Artışı: Uyku düzeni, fiziksel aktivite ve sosyal etkileşimler iyileştirilir.
- Aşılamalar: Zatürre, grip, zona ve tetanoz gibi hastalıklara karşı koruyucu aşılar düzenli olarak yapılır.
YAŞLILIKTA GÖZDEN KAÇAN HASTALIKLARA DİKKAT
Yaşlı bireylerde bazı belirtiler yaşlanmanın doğal sonucu gibi algılanabilir, ancak çoğu zaman altta yatan ciddi sağlık sorunlarına işaret eder. Örneğin:
- Ani Zihin Karışıklığı: Enfeksiyon belirtisi olabilir.
- İştahsızlık ve Zayıflama: Malnütrisyonun işaretleridir.
- Hareketlilikte Azalma: Düşme korkusu veya kas erimesine bağlı olabilir.
Bu nedenle, yeni ortaya çıkan her belirti dikkatle değerlendirilmelidir.
YAŞLI BİREYLERİN HAYATINI KOLAYLAŞTIRMAK İÇİN ÖNERİLER
- Ev İçi Düzenlemeler: Kaymaz paspaslar, tutunma barları, iyi aydınlatma ve engelleyici nesnelerin kaldırılması düşme riskini azaltır.
- Düzenli Egzersiz: Kas ve kemik sağlığını korur, dengeyi geliştirir.
- Sosyal Etkileşim: Aile ve arkadaşlarla zaman geçirmek zihinsel sağlığı destekler.
- Düzenli Sağlık Kontrolleri: Geriatri uzmanıyla periyodik muayeneler ve testler yapılmalıdır.
- İlaç Yönetimi: Kullanılan ilaçların düzenli takibi ve yan etkilerinin izlenmesi önemlidir.
Geriatri, yaşlı bireylerin daha sağlıklı, aktif ve mutlu bir yaşam sürmeleri için kritik bir role sahiptir. Düzenli kontroller ve bütüncül bir sağlık yaklaşımı sayesinde, yaşlılık dönemindeki zorluklar en aza indirilebilir ve yaşam kalitesi artırılabilir. Sevdiklerinizin ve kendinizin sağlıklı bir yaşlanma süreci geçirmesi için geriatri hizmetlerinden faydalanmayı ihmal etmeyin.
Unutmayın, yaş almak kaçınılmaz olabilir, ancak sağlıklı ve mutlu bir yaşlılık sizin elinizde!