Mürvet KARA / Muhabir
Türkiye’de 2001 yılında 2,38 olarak tespit edilen doğurganlık hızı 2023 yılında 1,51’e kadar geriledi. Doğurganlık hızındaki sert düşüş dört bakanlığı birden harekete geçirdi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik, Sağlık, Hazine ve Maliye Bakanlıkları konuya ilişkin ortak bir ajanda yürütecek. Çalışma hayatındaki koşulların değişmesinin doğurganlık hızını artırıp artıramayacağını HAK-İŞ Konfederasyonu Kadın Komisyonu Başkanı Fatma Zengin, Diriliş Postası’na değerlendirdi.
“Doğum yapan kadınlar desteklenmeli”
Türkiye’de doğum ve çocuk bakım yükümlülükleri nedeniyle kadınların, çalışma hayatına ya geç girdiğini,çalışma hayatına ara verdiğini veya çalışma hayatından erken çekildiğini söyleyen Zengin, doğum yapan kadınların desteklenmesinin, çalışma hayatında karşılaştığı sorunlara etkin ve hızlı çözümler üretilmesinin toplumun geleceği açısından hayati önem arz ettiğine dikkati çekti.
“Çocuk bakımı ebeveynlere paylaştırılmalı”
Zengin, nüfusun kendisini yenilemesi ve sağlıklı nesillerin yetişmesi için özellikle erken çocukluk döneminde anne-çocuk bağının güçlü olması gerektiğini ifade ederek, “Bunun için doğum oranlarının korunması kadar çocuk bakımı da son derece önemli. Kadının doğuma bağlı analık, yarım çalışma, kısmi çalışma gibi izin kullanımları neticesinde oluşan prim eksiği gelişmiş ülkelerde devlet tarafından karşılanıyor.
“Haklar eşit düzeyde verilmeli”
Zengin, “SGK'lı kadınlar birinci doğumda 60, ikinci doğumda 120, sonraki doğumlarda ise 180 gün yarım çalışma hakkına sahiptir. Yarı yarıya işveren ve İŞKUR tarafından ödenen veİŞKUR tarafından yapılan ödemede asgari ücret baz alındığı için bazı anneler gelir kaybına uğramaktadır. Dolayısıyla ücret, annenin prime esas kazancı üzerinden hesaplanmalıdır.” ifadelerini kullandı. Annelik izni, süt izni ve ücretsiz izin konularında da işçi ve memur kadın çalışanların aynı haklara sahip olmadığını belirten Zengin,bunların ayrımyapmaksızın tüm çalışanlara eşit bir düzeyde verilmesi gerektiğini söyledi.
Yaşlı nüfus artıyor
Türkiye İstatistik Kurumu, "Nüfus Projeksiyonları 2023-2100" araştırmasının sonuçlarını açıkladı.Türkiye'de doğuşta beklenen yaşam süresi artarken nüfus da yaşlanmaya devam edecek.2023 yılı sonuçlarına göre, yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı ilk kez yüzde 10'un üzerine çıktı. Ana senaryo dikkate alındığında, yaşlı nüfus oranının 2050'de yüzde 23,1'e, 2075'te yüzde 31,7'ye ve 2100'de yüzde 33,6'ya ulaşması bekleniyor.
Türkiye dünya ortalamasının altında kaldı!
Yalnızca TÜİK verilerine göre değil aynı zamanda Birleşmiş Milletler’in nüfus tahminlerinin yer aldığı raporda da Türkiye'nin toplam doğurganlık hızının, 1,51 çocuk ile dünya ortalamasının altında olduğu tespit edildi. 2023’te, toplam doğurganlık hızında dünya ortalaması, 2,31 çocuk olarak kaydedildi. Dünyada en yüksek toplam doğurganlık hızına sahip ülke, yüzde 6,67 çocuk ile Nijer oldu. Fransa ise yüzde 1,79 ile AB’de 2023 yılında en yüksek toplam doğurganlık hızına sahip olan ülke.
Avrupa’daki çocuk bakım destekleri
Almanya, Avusturya ve Fransa gibi bazı gelişmiş ülkelerde bakım ihtiyacı sosyal bir hak olarak herkese yasal güvencelerle tanımlanmış durumda. Avrupa’da en çok çocuk parası ödeyen ülkelerin başında Almanya geliyor. Belirli koşullar altında, ebeveynlere vergiden muaf bir çocuk yardımı da verilebiliyor.Aylık çocuk desteği konusunda Avusturya Avrupa ikincisi durumunda. Artan çocuk sayısı ile birlikte çocuk başına ödenen yardım miktarı da artıyor.