DEMET İLCE / MUHABİR
Astronomik ölçümler yapmak için kullanılan bir cep bilgisayarı olan usturlap, İtalya'da tespit edildi ve dünyada bilinen az sayıdaki usturlaplardan biri.
Araştırmacılar bunu Araplar, Yahudiler ve Hıristiyanlar arasında yüzlerce yıl süren bilimsel alışverişin "güçlü bir kaydı" olarak adlandırıyor.
Cihaz, Cambridge Üniversitesi Tarih Fakültesi'nden Federica Gigante tarafından İtalya'nın Verona kentindeki bir müzede tespit edildi ve cihazın artık müzenin "koleksiyonlarındaki en önemli tek nesne" olduğunu söyledi.
Usturlaplar, evrenin taşınabilir iki boyutlu bir modelini sağlayan, kullanıcının eline sığan, zamanı ve mesafeleri hesaplamalarına ve aynı zamanda yıldızların konumlarını çizmelerine olanak tanıyan dünyanın ilk cep bilgisayarlarıydı.
Dr. Gigante, "Müzeyi ziyaret ettiğimde ve usturlabı yakından incelediğimde, sadece güzelce oyulmuş Arapça yazıtlarla kaplı olduğunu değil, aynı zamanda silik İbranice yazıtları da görebildiğimi fark ettim" dedi.
“Onları ancak pencereden giren keskin ışıkta seçebildim. Rüya görüyor olabileceğimi düşündüm ama giderek daha fazlasını görmeye devam ettim. Çok heyecan vericiydi" diye ekledi.
Dr. Gigante, bilimsel, tasarım, yapım ve kaligrafik özelliklerini analiz ederek "Verona usturlabının" oluşumunu tarihledi ve yerini tespit etti.
Gravür tarzından cihazın Endülüs'e ait olduğunu buldu.
Arkadaki terazilerin düzeni, 11. yüzyıl İspanya'sının Müslüman yönetimindeki bölgesi olan Endülüs'te yapılan enstrümanlarla uyum sağlamasına yardımcı oldu.
Cihazda bulunan yazılara dayanarak Dr. Gigante, cihazın Müslüman, Yahudi ve Hıristiyanlar arasında bir arada yaşama ve kültürel alışveriş merkezi olduğu dönemde Toledo'da yapılmış olabileceğinden şüpheleniyor.
Usturlapta aynı zamanda Müslüman dua dizeleri ve dua isimleri de bulunuyordu; bu da muhtemelen orijinal kullanıcılarının günlük namazlarını kılmak için zaman ayırdıklarını gösteriyordu.
Ayrıca, çevirileri nesnenin İspanya veya Kuzey Afrika'dan ayrıldığını ve Arapça'nın anlaşılmadığı ve bunun yerine İbranice kullanıldığı İtalya'daki Yahudi diasporası arasında dolaştığını öne süren İbranice satırlar da eklenmişti.
Ayrıca astrolojik burçların, Akrep, Yay, Oğlak, Kova, Balık ve Koç burçlarının Arapça isimlerinin İbranice çevirileri de vardı.
Verona usturlabı, İspanya'da yapılmış bilinen en eski usturlaplardan biri olan gökyüzü haritasını temsil eden delikli bir diske sahiptir.
Aynı zamanda, MS 1062'de yapılmış, hayatta kalan tek Bizans usturlabının yanı sıra, İslami modele göre İspanya'da yapılan en eski Avrupa usturlaplarıyla da benzerlikler taşıyor.
Cihaz daha ayrıntılı olarak analiz edildiğinde, usturlabın oluşturulduğu andaki gökyüzünün kabaca zamanlaması ve konumu çizilebildi.
Bunu yaparak araştırmacılar, disklerinin 11. yüzyılın sonlarında yıldızların sahip olduğu hesaplamaları yapabilecek konuma yerleştirildiğini hesapladılar.
Dr. Gigante, "Bu nesne İslami, Yahudi ve Avrupalı; birbirlerinden ayrılamazlar" dedi.