Antarktika’nın kuzeydoğusundaki Amery buz sahanlığında 315 milyar ton ağırlığında bir buz dağının kopması iklim değişikliği tartışmalarını da beraberinde getirdi.
3. Ulusal Antarktika Bilim Seferi’nin de liderliğini yapan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Kutup Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (PolReC) Müdürü Doç. Dr. Burcu Özsoy, beyaz kıtada 26 Eylül’de yaşanan son buz kopmasına ilişkin, buz sahanlıklarının kıyıya bağlı denizin üzerindeki kısımlar olduğunu söyledi.
Buzul sahanlıklarının kalınlıklarının 50 metre ile 600 metre arasında değiştiğini ve binlerce yıllık ömre sahip olabileceğini belirten Özsoy, buz dağlarının da buzullardan ve buzul sahanlıklarından kopan parçalar olduğunu aktardı.
Özsoy, Antarktika’nın batısında bugüne kadar çok fazla buz kopmalarının olduğunu hatırlatarak, ‘Bu sefer yaşanan kopmanın özelliği, kıtanın doğusunda gerçekleşmesi ve Antarktika’nın 3. büyük buzul sahanlığı olan Amery’den kopması.’ diye konuştu.
‘Beklentiden geç koptu’
Amery buz sahanlığının toplamda 60 bin kilometrekarelik bir alanı kapladığını anlatan Özsoy, ‘D28’ adı verilen, bin 636 kilometrekare genişliğinde ve 210 metre kalınlığındaki buz dağının geçen hafta koptuğunu ve uydularla takip edildiğini ifade etti.
Özsoy, Amery buz sahanlığının bilim insanları tarafından 1963’ten bu yana takip edildiğini belirterek, şunları kaydetti:
‘Buzul sahanlıklarının belirli aralıklarla kopması normal ve 60-70 yılda bir beklenen süreçtir. Amery buz sahanlığı da bilim insanlarınca takip edilen bir buzuldu. Kıtadaki bu son buz kopmasının iklim değişikliyle ilgisi olduğunu söylemek doğru olmaz. Söz konusu buz dağının 2010-2015 arasında kopması bekleniyordu. İklim değişikliğiyle ilgili bir durum olsa çoktan kopardı.’
Kopan buz kütlesinin Yalova’nın yaklaşık iki katı büyüklüğünde olduğunu dile getiren Özsoy, kopan parçanın kıta tarihindeki diğer örneklerle karşılaştırıldığında küçük kaldığına dikkati çekti.
Kopan buz uydu takibinde
İngiliz yayın kuruluşu BBC’de yer alan haberde, söz konusu buz dağının 1960’lardan bu yana Amery buz sahanlığından kopan en büyük kütle olduğu belirtilmişti.
Amery buz sahanlığının kıtanın doğu bölümü için su boşaltma işlevi gördüğüne dikkat çekilirken, denizcilik için risk oluşturabilecek buz dağının uydu takibine alındığı kaydedilmişti.
Antarktika’da 2017 yılında Larsen C buz sahanlığından 5 bin 800 kilometrekarelik ve yaklaşık 1 trilyon ton ağırlığında bir buz dağı kopmuştu.