ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan Perşembe günü Çin'e yaptığı üst düzey ziyaretin son gününde Çinli üst düzey askeri yetkili Zhang Youxia ile iki rakip güç arasındaki askeri iletişimi arttırma çabalarının altını çizen nadir bir toplantı gerçekleştirdi. Sullivan'ın üç günlük ziyareti üst düzey Çinli diplomat Wang Yi ile bir görüşmeyi de içeriyordu ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile ABD Başkanı Joe Biden arasında yapılacak bir telefon görüşmesi konusunda anlaşmaya varılmasıyla sona erdi.
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan Perşembe günü üst düzey bir Çinli askeri yetkili ile bir araya geldi ve iki ülke Güney Çin Denizi ve Tayvan konusundaki farklılıkların çatışmaya dönüşmesini engellemek amacıyla iletişimi güçlendirdi.
Görüşme, Beyaz Saray'ın her iki ülkenin de önümüzdeki haftalarda Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile ABD Başkanı Joe Biden arasında bir telefon görüşmesi planlayacağını açıklamasından bir gün sonra gerçekleşti.
Sullivan, ulusal güvenlik danışmanı olarak ilk kez Çin'e yaptığı ve çatışmayı önlemek için ikili ilişkileri istikrara kavuşturmayı amaçlayan üç günlük gezisini tamamlıyordu. Sullivan geçtiğimiz bir buçuk gün boyunca Dışişleri Bakanı ve iktidardaki Komünist Parti'nin en üst düzey dış politika yetkilisi Wang Yi ile görüşmelerde bulundu.
Perşembe günkü görüşme ise Xi'nin bizzat başkanlık ettiği Merkezi Askeri Komisyon'un iki başkan yardımcısından biri olan General Zhang Youxia ile yapıldı. Bir ABD yetkilisiyle nadiren yapılan bu görüşme, Ocak ayında ABD başkanlığında yaşanacak değişim öncesinde her iki tarafın da ilişkileri dengede tutmaya istekli olduğu bir döneme denk geldi.
Zhang açılış konuşmasında Sullivan'a “Benimle görüşme talebiniz askeri güvenliğe ve ordularımız arasındaki ilişkiye verdiğiniz değeri gösteriyor” dedi.
Görüşmelerin ardından Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada ikilinin “son on ay içinde sürekli ve düzenli ordu-ordu iletişiminde kaydedilen ilerlemenin farkına vardıkları” belirtildi ve yakın gelecekte komutanlar arasında tiyatro düzeyinde bir telefon görüşmesi yapılması konusunda Çarşamba günü varılan anlaşmaya dikkat çekildi.
Çin, üst düzey bir ABD milletvekili olan dönemin Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Ağustos 2022'de Tayvan'ı ziyaret etmesinin ardından iki ordu arasındaki ve diğer birkaç alandaki iletişimi askıya aldı. Görüşmeler ancak bir yıldan uzun bir süre sonra, Xi ve Biden Kasım ayında San Francisco dışında bir araya geldikten sonra kademeli olarak yeniden başlatıldı.
New York'taki Asya Toplumu Politika Enstitüsü'nde başkan yardımcısı olan Danny Russel, tiyatro düzeyinde bir görüşmenin Hawaii'deki ABD Hint-Pasifik Komutanlığı'nın başında bulunan Amiral Samuel Paparo ile Çinli mevkidaşı arasında olacağını söyledi.
Russel, “Komutanlık düzeyindeki bu diyalog krizlerin önlenmesi açısından kritik önem taşıyor ama Çin ordusu buna direniyor” dedi.
Wang ile görüşmelerin Çarşamba günü sona ermesinin ardından Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada her iki tarafın da iletişim kanallarını açık tutacağı ve önümüzdeki haftalarda “lider düzeyinde bir görüşme” planladıkları belirtildi. Çin Dışişleri Bakanlığı Wang ve Sullivan'ın “iki ülkenin devlet başkanları arasında yakın gelecekte gerçekleştirilecek yeni bir etkileşim turunu” görüştüklerini söyledi.
Biden Oval Ofis'ten ayrılmadan önce iki liderin yüz yüze görüşüp görüşmeyeceğine dair bir belirti yoktu.