Dünya

2024'te umut veren en büyük tıbbi atılımlar ve araştırmalar

2024, tıbbi alanda çığır açan gelişmelerle dolu bir yıl oldu. Yeni kilo verme ilaçlarından yapay zekanın (AI) tıptaki etkisine kadar, yıl boyunca sağlık araştırmaları pek çok insana umut verdi. İşte bu yılın en önemli sağlık buluşları ve dikkat çeken konuları.

Abone Ol

Diyabet tedavisinde kullanılan GLP-1 reseptör agonistleri, yalnızca tip 2 diyabet ve obezite tedavisinde değil, aynı zamanda kardiyovasküler olayların önlenmesinde de etkili olduğunu kanıtladı. Semaglutid (Ozempic ve Wegovy olarak bilinir), kalp krizi ve inme gibi durumları azaltırken, Tirzepatid adlı bir başka ilaç uyku apnesinin şiddetini hafifletmekte etkili oldu.

Dr. Elizabeth Loder, bu ilaçların uzun vadeli etkilerinin hâlâ bilinmediğini ve hastaların bu tedavileri sürekli kullanmak zorunda kalıp kalmayacaklarının belirsiz olduğunu ifade etti.

HIV Tedavisinde İki Yıllık Enjeksiyon Umudu

Yeni bir araştırma, HIV’i önlemede etkili olan iki yıllık enjeksiyonun, günlük haplardan (PrEP) daha başarılı olduğunu ortaya koydu. Temmuz ayında yayımlanan bir çalışmada, bu enjeksiyonu alan hiçbir kadının HIV’e yakalanmadığı görüldü. Kasım ayında açıklanan başka bir çalışmada ise enjeksiyonun erkeklerde HIV enfeksiyonlarını %96 oranında önlediği tespit edildi.

Uzmanlar bu gelişmeyi "çarpıcı" ve "benzeri görülmemiş" olarak tanımladı. Bu tür yeniliklerin AIDS'in sonunu getirme yolunda önemli adımlar olduğu vurgulandı.

Alzheimer Tanı ve Tedavisinde İlerlemeler

İsveç’te yapılan bir çalışma, Alzheimer hastalığını %90 doğruluk oranıyla tespit eden bir kan testi geliştirdi. Bu test, hastalığın teşhisinde daha hızlı ve kolay bir yol sunarak, mevcut omurilik sıvısı analizleri ve PET taramalarına alternatif olabilir.

Avrupa düzenleyicileri bu yıl Alzheimer ilacı Lecanemab'ı onayladı. İlaç, hastalığa bağlı bilişsel gerilemeyi yavaşlatmada etkili olduğunu kanıtladı.

Yapay Zeka ve Kişiselleştirilmiş Kanser Tedavileri

Yapay zekanın tıptaki rolü, 2024’te öne çıkan araştırma konularından biri oldu. AI’nin teşhislerdeki doğruluğunu ve doktorlarla kıyaslandığında nasıl bir performans sergilediğini araştıran pek çok çalışma yayımlandı.

Ayrıca, kanser tedavisinde bağışıklık kontrol noktası inhibitörleri ve kişiselleştirilmiş kanser tedavileri dikkat çekti. İngiltere Ulusal Sağlık Servisi (NHS), bu yıl kişiselleştirilmiş kanser aşılarını denemeye başladı.

Dr. Eric Rubin, bu yıl meme kanseri ve Hodgkin lenfoma tedavisine yönelik "uygulama değiştirici" çalışmaların, tıp dünyasında büyük ilgi gördüğünü belirtti.

COVID-19 ve İklim Değişikliğinin Sağlık Üzerindeki Etkileri

COVID-19’un uzun vadeli etkileri ve ultra işlenmiş gıdaların sağlık üzerindeki olumsuz etkileri, 2024’te de gündemde kaldı. İklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkileri ise araştırmacıların önemli odak noktalarından biri oldu.

BMJ’de yayımlanan bir çalışmada, hava kirliliğinin erkeklerde kısırlık riskini artırdığı, gürültü kirliliğinin ise kadınlarda aynı etkiye neden olduğu tespit edildi.