Zamanı ölçmek bizim dünyamızda oldukça basit: Bir saati çalıştırırız ve 'o an'dan 'şimdi'ye kadar geçen saniyeleri sayarız. Ancak kuantum dünyasında işler bu kadar net değil. Orada “şimdi” belirsizleşir, “önce” ise tahmin edilemez hale gelir.
İsveç’teki Uppsala Üniversitesi’nden araştırmacılar, bu karmaşık kuantum ortamında zamanı ölçmenin yeni bir yolunu keşfetti. 2022 yılında yayımlanan çalışmaları, Rydberg adı verilen özel bir atomik durumu kullanarak başlangıç anı olmadan zamanın nasıl ölçülebileceğini ortaya koydu.
HAREKETLERİ TAHMİN EDİLEMİYOR
Rydberg atomları, elektronları olağanüstü yüksek enerji seviyelerine çıkarılmış halde bulunan, “şişirilmiş” atomlar gibi. Bu elektronların hareketleri tahmin edilemez ve dalga benzeri yapılar gösteriyor. Bilim insanları bu dalga paketlerinin birbirleriyle oluşturduğu girişim desenlerini analiz ederek, her bir desenin belirli bir zaman aralığına karşılık geldiğini gösterdi.
Araştırmayı yürüten fizikçi Marta Berholts, “Eğer sayaç kullanıyorsanız sıfır noktasını tanımlamak zorundasınız. Ancak bu yöntemde saate gerek yok, sadece desenlere bakarak ‘bu 4 nanosaniye’ diyebiliyoruz” dedi.
Bu teknik sayesinde, yalnızca 1,7 trilyon saniyenin birinde gerçekleşen olaylara bile zaman damgası vurmak mümkün olacak. Gelecekte farklı atomlar veya enerji seviyeleriyle çalışarak bu zaman kataloğu daha da genişletilebilir.
