Chicago büyüklüğündeki bir buzdağının Antarktika’dan kopmasıyla, gölgelerden yükselen “güzel ve gelişen bir ekosistem” gün yüzüne çıktı. Daha önce buz tabakasının altında saklı kalan bu yeni keşfedilen dünyada, buz balıkları, dev deniz örümcekleri ve ahtapotlar gibi sıra dışı ve büyüleyici canlılar yaşıyor.
Şehir büyüklüğündeki A-84 adlı buzdağı, Ocak 2025’te Antarktika’daki George VI Buz Şelfi’nden koparak daha önce insan gözünün hiç görmediği bir deniz tabanını açığa çıkardı. Bu devasa kırılma gerçekleştiğinde, Bellingshausen Denizi'nde araştırmalar yapan Schmidt Okyanus Enstitüsü’ne ait R/V Falkor (too) gemisindeki bilim insanları, bu eşsiz durumu inceleyebilmek için planlarını hızla değiştirdi.
HAREKETE GEÇTİLER
Portekiz'deki Aveiro Üniversitesi Çevre ve Deniz Çalışmaları Merkezi ve Biyoloji Bölümü'nden Dr. Patricia Esquete, “Bu anı değerlendirdik, keşif planımızı değiştirdik ve derinlerde neler olup bittiğini görmek için harekete geçtik,” dedi.
Araştırma ekibi, uzaktan kumandalı SuBastian adlı su altı robotunu kullanarak deniz tabanını sekiz gün boyunca inceledi ve 1.300 metre derinliğe kadar indi. Gözlemler, büyük mercanlar ve süngerlerle dolu, canlılarla kaynayan bir ekosistemi ortaya çıkardı.
Antarktika’nın kenarları, denizin üzerinde devasa platformlar gibi asılı duran yüzen buz raflarıyla kaplıdır. Daha önce yapılan keşiflerde Antarktika deniz tabanı incelenmiş olsa da asılı buz şelflerinin altındaki ulaşılması zor bu dünyayı araştırma fırsatı nadiren ele geçer.
İZOLE HALDE BULUNUYOR
Araştırmacılar, bu habitatta hayatta kalan canlıların bolluğu ve çeşitliliği karşısında büyük bir şaşkınlık yaşadıklarını belirtti. Çoğu derin deniz ortamında organizmalar, yüzeydeki güneş ışığıyla beslenen canlılardan düşen organik maddelerle beslenirken, bu Antarktika ekosistemi yüzyıllardır 150 metre kalınlığındaki buzun altında izole halde bulunuyordu. Bu nedenle, burada yaşayan organizmaların varlığını sürdürebilmesi son derece olağanüstü bir durum olarak değerlendiriliyor.
Dr. Esquete, “Bu kadar güzel ve gelişen bir ekosistemle karşılaşmayı beklemiyorduk. Gördüğümüz hayvanların boyutuna bakılırsa, buradaki topluluklar onlarca, belki de yüzlerce yıldır varlığını sürdürüyor,” dedi.
EKOSİSTEMİN DEVAMLILIĞINI SAĞLADIĞI DÜŞÜNÜLÜYOR
Araştırma ekibi, bu canlıların enerjisini okyanus akıntılarından aldığını ve bu akıntıların besin maddelerini buz şelfinin altına süpürerek ekosistemin devamlılığını sağladığını düşünüyor. Ancak bu sürecin tam olarak nasıl işlediği hala bilinmiyor ve bilim insanları ilerleyen araştırmaların bu soruya yanıt bulacağını umuyor.
Schmidt Okyanus Enstitüsü İcra Direktörü Dr. Jyotika Virmani, “Bilim ekibi başlangıçta bu uzak bölgede, buz ve deniz arasındaki ekosistemi incelemek için bulunuyordu. Ancak bu buzdağının kopuşuna tam da o an tanıklık etmek, nadir rastlanan bilimsel bir fırsat sundu.” dedi.
