Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ait yoksulluk ve yaşam koşulları istatistiklerini yayımladı.
Buna göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 50'si dikkate alındığında yoksulluk oranı 2024 yılında yüzde 13,6 ile 0,1 puan arttı. Medyan gelirin yüzde 60'ı esas alınarak hesaplanan yoksulluk oranı ise yüzde 21,2 olarak gerçekleşmiş ve son yılda 0,1 puan azalmıştır.
Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin yüzde 40'ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk oranı, bir önceki yıla göre 0,1 puan azalarak yüzde 6,9 oldu. Medyan gelirin yüzde 70’ine dayanan hesaplamaya göre yoksulluk oranı ise yüzde 28,9 ile önceki yıla göre yine 0,1 puan azaldı.
TEK KİŞİLİK HANELERDE YOKSULLUK ORANI
En düşük yoksulluk oranı yüzde 6,5 ile tek kişilik hanelerde gerçekleşti. Hanehalkı tipine göre medyan gelirinin yüzde 50’sine göre hesaplandığında; tek kişilik hanelerde yoksulluk oranı yüzde 6,5'e, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişiden oluşan hanelerde yüzde 10,8'e, en az bir çekirdek aile ve diğer kişilerden oluşan hanelerde yüzde 17,9'a ve tek çekirdek aileden oluşan hanelerde yüzde 13,4'e yükseldi.
EN YÜKSEK ORAN, OKUL BİTİRMEYENLERDE GÖRÜLDÜ
En yüksek yoksulluk oranı, eğitim durumu açısından en çok okul bitirmeyenlerde görüldü. Medyan gelirin yüzde 50’sine göre; okul bitirmeyenlerin yüzde 24,7’si, lise altı eğitimlilerin yüzde 13,6’sı, lise ve dengi okul mezunlarının yüzde 7,4’ü yoksul kabul edildi. Yükseköğretim mezunları ise yüzde 2,7 ile en düşük orana sahipti.
MADDİ VE SOSYAL YOKSULLUK ORANI YÜZDE 13,3
Maddi ve sosyal yoksunluk oranı yüzde 13,3 olarak hesaplandı. Bu oran, hane düzeyinde sorgulanan otomobil sahipliği, beklenmedik harcamaları karşılayabilme, tatil masraflarını karşılama gibi kriterleri kapsamaktadır. Ayrıca bireysel düzeyde; eski giysileri yenileme, iki çift düzgün ayakkabıya sahip olma gibi durumları da içerir. 2023 yılında yüzde 14,4 olan bu oran, 2024’te 1,1 puan azalarak yüzde 13,3 oldu.
Sürekli yoksulluk oranı yüzde 13,7 olarak hesaplandı. Bu oran, son yıl ve önceki üç yılda yoksul olan fertleri kapsamaktadır ve bir önceki yıla göre 0,7 puan artış göstermiştir.
Göreli yoksulluk oranı en düşük TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bölgesinde görüldü. Gelire dayanan göreli yoksulluk en yüksek yüzde 14,6 ile TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) bölgesinde oldu. En düşük ise yüzde 4,7 ile TRC1 ve yüzde 6,4 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) bölgelerinde kaydedildi.
SOSYAL DIŞLANMA RİSKİ EN ÇOK GENÇLERDE
Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski taşıyanların oranı yüzde 29,3 olarak belirlendi. Bu grup, göreli yoksulluk, maddi ve sosyal yoksunluk veya düşük iş yoğunluğuna sahip olanlardan oluşmaktadır. 0-17 yaş grubunda bu oran yüzde 38,9, 18-64 yaş grubunda yüzde 26,3, 65 ve üstü yaş grubunda ise yüzde 23,3'tür.
Nüfusun yüzde 4,3'ü dört yıl boyunca yoksulluktan çıkamazken, yüzde 74,8'i sürekli yoksul olmadı. Medyan gelirin yüzde 50’sine göre dört yıl süresince yoksullukta kalanlar yüzde 10,1 (bir yıl), yüzde 6,5 (iki yıl), yüzde 4,3 (üç yıl) ve yüzde 4,3’ü (dört yıl) yoksullukta kaldı. Nüfusun yüzde 74,8'i ise dört yıl boyunca hiç yoksulluk sınırının altında kalmadı.
Nüfusun yüzde 31,3'ü sızdıran çatı, nemli duvarlar ve çürümüş pencere çerçeveleri gibi sorunlar yaşamaktadır. Ayrıca yüzde 30,2'si konut izolasyonu nedeniyle ısınma sorunu, yüzde 21,7'si trafik veya endüstriyel hava kirliliği gibi çevresel sorunlarla karşı karşıya kaldı.
BORCU OLANLARIN ORANI BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE AZALDI
Taksit ödemesi veya borcu olanların oranı yüzde 56,8 oldu. Geçen yıla göre bu oran 1,2 puan azaldı. Nüfusun yüzde 5,2'si bu ödemeleri rahatlıkla karşılayabilirken, yüzde 39,1'ine bunun biraz, yüzde 12,5'ine ise çok yük getirdi. Konut masraflarının çok yük getirdiği hanelerin oranı yüzde 13,6’ya düşerken, bu masrafların biraz yük getirdiği hanelerin oranı yüzde 71,2'ye yükseldi.
Konut masraflarının yük getirmediğini belirten haneler ise yüzde 15,2 olarak hesaplandı.
MASRAFLARINI KARŞILAYAMADILAR
Fertlerin yüzde 57,5'i evden uzakta bir haftalık tatil masraflarını, yüzde 39,3'ü iki günde bir et, tavuk veya balık içeren yemek masrafını, yüzde 26,8'i beklenmedik harcamaları, yüzde 15,1'i evin ısınma masraflarını ve yüzde 59,6'sı ise eski mobilyalarını yenileme masraflarını karşılayamadığını bildirdi.
Kendilerine ait bir konutta yaşayanların oranı yüzde 56,1'dir. Geçen yıla göre bu oran 0,1 puan azalarak yüzde 56,1 oldu; kirada oturanların oranı yüzde 28,0, lojmanda oturanların oranı yüzde 0,9, kira ödemeden oturanların oranı ise yüzde 15,0 olarak belirlendi.
