Dünyanın iç yapısına dair bilgilerin büyük bir kısmı, depremler sonucu oluşan sismik dalgalardan ve bu dalgaların gezegenin farklı bölgelerinde nasıl hareket ettiğinden elde edilir. Sismik dalgaların hızlarının düştüğü iki büyük bölge, "Büyük Düşük Hız Bölgeleri" (LLVP – Large Low Velocity Provinces) olarak adlandırılıyor.
LLVP’lerin varlığı uzun zamandır bilinse de bilim insanları bu bölgeler hakkında sadece konumlarını ve yaklaşık büyüklüklerini biliyorlardı. Biri Afrika, İspanya ve Atlantik Okyanusu'nun bir kısmının altında; diğeri ise Pasifik Okyanusu'nun altında yer alıyor. Son yıllarda yapılan araştırmalar, bu bölgelerin yoğunluk bakımından daha ağır olan okyanus kabuğundan oluştuğunu ve manto içinde derinlere sürüklendiğini gösterdi.
MİNERAL TANELERİNDEN OLUŞUYOR
Bu yapılar 900 kilometre yüksekliğe ulaşabiliyor ve Dünya'nın çekirdeğinin dörtte birinden fazlasını kaplayacak kadar genişler. Bu kadar büyük bir yapıyı hâlâ tam olarak anlayamamış olmamız şaşırtıcı. Yapılan yeni araştırmalar, LLVP'lerin çok eski olduğunu ve büyük mineral tanelerinden oluştuğunu ortaya koyuyor.
Ancak bugüne kadar bu iki bölgenin benzer olduğu düşünülüyordu. Fakat yeni bir araştırmaya göre, Afrika’nın altındaki LLVP çok daha eski ve içindeki malzeme daha homojen şekilde karışmış durumda. Buna karşılık, Pasifik'in altındaki LLVP ise çok daha fazla genç okyanus kabuğu içeriyor. Jeologlar için "genç" kavramı milyonlarca yılı kapsıyor ve bu durumda yaklaşık 300 milyon yıl içinde eklenmiş malzemelerden bahsediyoruz.
Bilim insanlarından dikkat çeken keşif: Akciğer kanseri riskiyle beslenme arasında bağlantı olabilir
Afrika’nın altındaki LLVP, daha düşük yoğunluğunu dengelemek için çekirdeğin yüzeyinden daha yükseğe kadar uzanıyor. Bu yüzden yapılan ölçümlerde iki bölge benzer görünüyor.
Bu bölgelerden numune almanın imkânsız olması nedeniyle, bilim insanları elde ettikleri sonuçları, manto içindeki konveksiyon hareketleri üzerine yapılan modellerle destekliyor. Elde edilen verilere göre, bu iki devasa yapının Dünya’nın zıt taraflarında bulunması tesadüf değil. Aksine, kütle çekiminin etkisiyle ve okyanus kabuğunun manto içinde nasıl hareket ettiğiyle bağlantılı doğal bir oluşum.
DALMA BATMA BÖLGELERİ
Afrika'nın altındaki LLVP'nin son birkaç yüz milyon yıl içinde güneye doğru hareket ettiği tespit edildi. Cardiff Üniversitesi'nden araştırmanın başyazarı Dr. James Panton, "Sayımlarımızı farklı parametrelerle birçok kez test ettik. Her seferinde Pasifik LLVP’sinin, dalan okyanus kabuğu açısından daha zengin olduğu sonucuna ulaştık. Bu, Dünya'nın yakın geçmişteki dalma-batma tarihinin bu farkı yarattığını gösteriyor" dedi.
Araştırmaya göre, Pasifik Okyanusu'nu çevreleyen ve "Ateş Çemberi" olarak bilinen dalma-batma bölgeleri, okyanus kabuğunun manto içine itilmesine neden olarak Pasifik LLVP’sini sürekli besliyor. Afrika levhası ise daha yavaş hareket ettiği için, altındaki LLVP’ye daha az kabuk materyali ekleniyor. Ayrıca, Afrika'nın altına dalan kabuk çok daha uzun bir süreçte karıştığı için yoğunluğu daha düşük hale geliyor.
Bu keşif, LLVP’lerin Ay’ın oluşumuna neden olan dev çarpışmadan arta kalan malzemeler olduğu yönündeki önceki teorileri çürütüyor.
