Gökhan Yılmaz / Analiz
Yemen’de yaşanan krizin boyutları dünyaya yansıyan fotoğraflarla dehşete düşürürken, savaşın taraflarından biri olan Suudi Arabistan, kapsamlı bir çözüm teklifinde bulundu. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan, başkent Riyad'da düzenlediği basın toplantısında, barış girimiyle ilgili bilgi verdi. Bin Ferhan, girişimin, "Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde kapsamlı ateşkese varılması, Hudeyde Limanı'ndan elde edilen gelirlerin Merkez Bankasındaki ortak hesaba aktarılması, Uluslararası Sana Havalimanının bazı uçuşlara açılması ve BM gözetiminde taraflar arasında müzakerelere başlanması" konularını içerdiğini belirtti. BAE Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Şeyh Abdullah bin Zayid Al Nahyan, da Suudi Arabistan'ın barış girişimini "paha biçilmez bir fırsat" olarak nitelendirdi. Al Nahyan, Yemen genelinde kalıcı siyasi çözüme ulaşılma yolunda ateşkesin önemli bir adım olacağını ifade etti. Başlatılan yeni girişimin ABD’de değişen yönetimin bölgedeki yeni politikalarıyla alakalı olduğu görüşü öne çıkıyor. ABD Başkanı Joe Biden, göreve gelir gelmez İran’la diyalog sürecini yeniden canlandıracağını belirtmiş, Suudi Veliaht Prensi M. B. Selman’la ise çalışmayacağının işaretlerini vermişti.
ÇÖZÜM FIRSATI DOĞDU
Türkiye uzun yıllardır sivil toplum kuruluşları ile bölgede aktif şekilde çalışıyor. İnsani yardım konusunda İHH, İDDEF, Beşir, gibi kurumlar başta olmak üzere onlarca yardım kuruluşu Türkiye’den Yemen’deki kriz noktalarına yardım eli uzatıyor. İnsani yardımın dışında ülkede yaşanan krizi sona erdirme noktasında daha aktif bir politika benimsemesi gerektiği görüşümü savunanlar da var. Son dönemde farklı krizlerin yaşandığı Suudi Arabistan’da Veliaht Prens M.b. Selman’ın devre dışı kalması ve ABD’nin İran’la yeniden masaya oturma ihtimaliyle birlikte yeni bir diyalog imkanı doğdu. Katar’la yaşanan krizi sona erdiren Suudiler Türkiye ile yeniden diyaloga geçmenin yollarını arıyor. Kısa bir süre öncesinde Suudilerin Türkiye’den İHA ve SİHA istediğine dair haberler de bizzat Suudi medyası tarafından servis edilmesi de bu yönde değerlendiriliyor. Uzmanlar, Suudilerin Türkiye ile yeniden iyi ilişkiler kurma çabasını Yemen krizinin çözümü için fırsat olduğu görüşünde. Türkiye’nin Libya ve Suriye’de yürüttüğü çalışmaların dünyada güzel bir örnek olduğunu ve Türkiye’nin çıkar amaçlı değil insani olarak hareket ettiğine vurgu yapıyor.
AFSAM BAŞKANI MUSTAFA EFE: TÜRKİYE’NİN TARİHSEL MİSYONU VAR
AFSAM Afrika Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkanı Mustafa EFE, Diriliş Postası’na yaptığı açıklamada, Türkiye’nin tarihi misyonunun Yemen’de olmaya zorladığına dikkat çekti. Türkiye’nin Hicaz Cephesi’nde Çanakkale Cephesi’nden daha fazla şehit verdiğini hatırlatan Mustafa Efe, “Suudi Arabistan’la olan ilişkilerimizin iyileşme ihtimali, keza Mısır’la BAE’yle yeniden yumuşama sürecinin başlaması, bu güne kadar Yemen konusunda herhangi bir çatışma grubuna taraf olmayan Türkiye’yi çözüm noktasında öne çıkarıyor” dedi. Türkiye’nin tarihten gelen misyonunun da bölge halkı tarafından kabul edildiğine vurgu yapan Mustafa Efe, Etiyopya Dışişleri Bakanı Demeke Mekonnen’in Etiyopya-Sudan krizinde Türkiye’nin arabulucu olması teklif ettiğini hatırlattı. Türkiye’nin Etiyopya-Sudan krizinin çözümünde rol üstlenmesi gerektiğini belirten Mustafa Efe, “Bölge ülkeleri Türkiye’yi çözümün adresi olarak görüyor. Türkiye’nin Somali’de de güçlü bir şekilde varlık gösteriyor olması Yemen'de belirleyici olabileceğini ortaya koyuyor” değerlendirmesinde bulundu.
ÇÖZÜMÜN TEK ADRESİ: TÜRKİYE
Yemen’deki çatışmanın taraflarından Husilerin İran destekli olduğunu, İran’ında Türkiye’nin sürece müdahil olmasını istemeyeceğine dikkat çeken Mustafa Efe şu ifadeleri kullandı: “Husilerin Türkiye’nin arabuluculuk rolü üstlenmesini kabul etmeyeceğini düşünebiliriz ama Yemen’in diğer tüm kesimlerinde Türkiye’ye karşı olumsuz bir yaklaşım olmadığını görüyoruz. Bunun yanı sıra, Hadi hükümetinin Suud-Türkiye ilişkilerinin seyrine göre Türkiye ile daha yakın ilişki kurmak istediğini ve Yemen halkının Türkiye’nin çözüm noktasında aktif olmasını istediğini biliyoruz. Bütün bu tablo Türkiye’nin bölge halkının ihtiyaçlarına cevap verecek bir girişim başlatabilecek neredeyse tek ülke olduğunu ortaya koyuyor.”
YENİ YEMEN MEDYA VAKFI BAŞKANI SALEH AL-JABRİ:İRAN VE SUUDİLERE BASKI YAPABİLİR
Yeni Yemen Medya Vakfı Başkanı Saleh Al-Jabri ise Suudi Arabistan’ın ateşkes teklifini ciddi bulmadığını söyledi. Yemen’in Suudi Arabistan ve BAE eliyle bölündüğüne dikkat çeken al-Jabri, Türkiye’nin gerek İran gerekse Suudi Arabistan üzerinde baskı kurabileceğini ve çatışma gruplarını, kuracağı bir çözüm masasına oturtabileceği görüşünde. Aksi durumda çatışma gruplarının Yemen’deki savaş halinin devam etmesinden yana olduğunu belirten al-Jabri, Yemen halkının devam eden savaş halinden çok bitkin olduğunu ve bu savaşın bir an önce sona erdirilmesi gerektiğini söyledi.
