DEMET İLCE / MUHABİR
Sara Rivers Cofield, on yıl önce Maine'de 19. yüzyıldan kalma ipek bir elbiseyle karşılaştığında, bunu hemen dönem giyim koleksiyonuna eklemeye karar verdi. Ancak elbisenin daha yakından incelenmesi bir gizemi ortaya çıkardı: gizli bir cebe sıkıştırılmış şifreli bir not. Şimdi, on yıl sonra, bu kod nihayet çözüldü.
Gizemli not, bazılarının şüphelendiği gibi, casuslar arasında gönderilen bir mektup, bir sevgiliye şifreli bir mektup ya da hatta yasadışı kumar kaydı değildi. Manitoba Üniversitesi'nden Wayne Chan adlı bir veri analisti, notun 1888'de Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada için hava gözlemlerini temsil eden kodlarla dolu olduğunu belirledi.
Chan, The New York Times'a "İlk kez çözdüğümü düşündüğümde gerçekten heyecanlandım" dedi ve şöyle ekledi:
"Muhtemelen şimdiye kadar gördüğüm en karmaşık telgraf kodlarından biri."
Elbisenin içinde bulunan ve üzerinde "Bennett" isminin yer aldığı buruşuk, el yazısıyla yazılmış not, ilk bakışta saçma sapan görünüyor. Bir bölümde şöyle yazıyor:
"Bismark Omit leafage buck bank / Paul Ramify loamy olayı sahte yeni olay." Bir diğeri şöyle diyor: "Calgary, Küba, korumasız, confute, ördek, fagan."
Washington Post'a göre Chan, sözlerin telgraf için yazılmış kodlanmış mesajlar olduğunu öne sürdü. Telgraf şirketleri bu kelimeye göre ücretlendirildiğinden, insanlar büyük miktarda bilgi iletmek için kısa kodlu mesajlar kullandılar. Soru şuydu: Hangi bilgi kodlanmıştı?
Chan madencilik, bakkal ve bankacılık sektörlerinin buna benzer kodlar kullandığını biliyordu. Kıyafet notunda kullanılan kodlar arasında benzerlikler bulup bulamayacağını görmek için neredeyse 200 kod kitabını inceledi. Şans eseri, sonunda, 19. yüzyılın sonlarına ait, telgraf tarihiyle ilgili, ABD Ordusu Sinyal Birliği ve ABD Hava Durumu Bürosu tarafından Kuzey Amerika'da hava durumu bilgilerini iletmek için kullanılan benzer kodları anlatan bir kitaba rastladı.
Daha sonra, hava durumu için 1892 tarihli bir telgraf kod kitabını paylaşan Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'ndeki (NOAA) bir kütüphaneciye ulaştı. Böylece Chan, kıyafet yönetmeliğinin aslında 19. yüzyıl hava durumu hakkında bilgi içerdiğini doğruladı.
İpek elbisede bulunan "Bismark Omit leafage buck bank" mesajı, Dakota Bölgesi'ndeki (bugünkü Kuzey Dakota) Bismarck istasyonunda 27 Mayıs 1888'de saat 22.00'de, Bismarck istasyonunda olduğu anlamına gelebilir. Sıcaklık 56 Fahrenheit, barometrik basınç 30,08 Hg, çiy noktası 32 derece, hava açık ve kuruydu ve rüzgar saatte 19 kilometre hızla esiyordu.
Chan, "Tarihte ilk kez, uzak konumlardan yapılan gözlemler hızla yayılıp, derlenebiliyor ve tüm bir ulustaki hava durumunun bir özetini sağlamak için analiz edilebiliyor." diye açıkladı. Her gün bu tür yüzlerce mesaj gönderilse de bunların kesinlikle "geçici" olarak değerlendirildiğini ve bu nedenle "nadiren arşivlendiğini" belirtti.
Elbisenin içinde bulunan şifreli not kırılmış olsa da Viktorya dönemi kıyafetleriyle ilgili bazı gizemler varlığını sürdürüyor. Elbiseyi satın alan ne Chan ne de Rivers Cofield, elbisenin asıl sahibinin kim olduğundan veya neden böyle bir notu cebinde taşıdığından emin değil.
Chan'ın belirlediği şifreli notun bulunduğu elbisenin 19. yüzyılda yerel hava durumuyla ilgili bilgilerle dolu olduğu belirlendi.
NOAA, Chan'ın 1880'lerde Ordu Sinyal Servisi için çalışan "Bennett" adında herhangi bir kadını bulma girişiminin hiçbir sonuç vermediğini belirtiyor. Notun yazıldığı sırada Maitland Bennett adında bir katip olarak çalışan bir adam vardı, ancak karısı sekiz aylık hamileydi ve bu nedenle ipek bronz gösterişli elbiseye sığması pek mümkün değildi.
Yani elbise ve kodlu hava durumu notuyla ilgili sorular hala devam ediyor. Ancak Rivers Cofield'ın belirttiği gibi: "Herkes gizemi sever."
