Bugün, Vladimir Putin’in iktidarının 25. yılına girerken, Yeltsin’in bu vasiyeti yerine getirilmiş görünüyor mu? Özellikle Ukrayna’ya karşı başlatılan savaş ve Batı ile tırmanan gerilimle birlikte, bu sorunun cevabı giderek karmaşıklaşıyor.
Yeltsin’in Mirası: Putin’in Yükselişi
BBC Rusya Editörü Steve Rosenberg, 1999’da bu tarihi anı Moskova’da bir gazeteci olarak bizzat yaşadı. Boris Yeltsin’in istifası ve Putin’in geçici başkanlıkla görevi devralması, Rusya’da yeni bir dönemin başlangıcıydı.
Yeltsin’in Putin’e mesajı, Rusya’nın bağımsızlığını ve gücünü koruma temennisi taşıyordu. Ancak, yıllar içinde Putin’in liderliği, Rusya’nın hem iç hem de dış politikadaki konumunu büyük ölçüde değiştirdi.
Ukrayna Savaşı ve Rusya’nın Kaybı
Putin’in “özel askeri operasyon” olarak adlandırdığı Ukrayna savaşı, yalnızca Ukrayna’yı değil, Rusya’yı da derinden etkiledi:
- Rusya, savaş meydanında ağır kayıplar verdi.
- Ukrayna, Rusya’nın Kursk bölgesinde toprak işgal etti.
- Uluslararası yaptırımlar, Rus ekonomisini baskı altına aldı.
- Ülkedeki enflasyon yükseldi, demografik kriz derinleşti.
- İç baskılar artarak muhaliflere yönelik sert önlemler alındı.
Putin, bu süreçte, Rusya’yı "uçurumun kenarından çekip aldığını" savunsa da, ülkedeki ve dünyadaki birçok gözlemciye göre, savaşın Rusya’ya maliyeti oldukça ağır oldu.
Farklı Bir Putin: 25 Yılda Değişim
Steve Rosenberg, yıllardır Putin’i yakından izleyen biri olarak, farklı dönemlerde farklı lider profilleriyle karşılaştığını ifade ediyor. 2000’li yıllarda NATO ile ilişkileri geliştiren ve Ukrayna’yı bağımsız bir devlet olarak tanıyan Putin’in, bugünkü "megalomanik" tutumuna dönüşmesini Lord Robertson şu sözlerle değerlendiriyor:
"O dönemde pragmatik bir liderdi. Ancak, Rusya’nın Sovyetler Birliği kadar güçlü olmadığını kabul etmek, egosunda derin bir yara açtı."
Putin’in “Rusya’yı yeniden büyük yapma” arzusu, komşuları ve Batı ile kaçınılmaz bir çatışmaya yol açtı. Ancak Kremlin’e göre, Putin’in amacı her zaman Rusya’nın egemenliğini savunmaktı.
Putin’den Yanıt: “Rusya’ya İyi Baktım”
2023’te düzenlenen basın toplantısında Steve Rosenberg, Putin’e doğrudan sordu: “Yeltsin, size ‘Rusya’ya iyi bak’ demişti. Ancak savaş kayıpları, yaptırımlar ve ekonomik sorunlarla, gerçekten bu görevi yerine getirdiğinizi düşünüyor musunuz?”
Putin, bu soruya, “Evet, Rusya’ya iyi baktım. Onu uçurumun kenarından çektim,” şeklinde yanıt verdi. Putin, Yeltsin dönemindeki Rusya’yı Batı tarafından “kullanılan” ve “egemenliğini kaybetmiş” bir ülke olarak tanımlarken, kendi liderliğini Rusya’nın bağımsızlığını sağlamlaştıran bir dönem olarak sundu.
Rusya’nın Geleceği ve Ukrayna Savaşı
Putin’in Rusya tarihine dair bu yorumu, Ukrayna savaşının geleceği ve Rusya’nın yönü üzerinde belirleyici olabilir. Steve Rosenberg, Putin’in kendi anlatısına inanıp inanmadığını sorguluyor: “Bu, savaşı nasıl sonlandıracağı ve ülkeyi nereye yönlendireceği konusunda kritik bir etkiye sahip.”
Putin’in 25 yıllık yönetimi, Rusya’yı bir süper güç olarak yeniden şekillendirme çabasıyla dolu. Ancak bu çabanın bedeli, hem ülke içinde hem de uluslararası arenada ağır oldu.
