Rusya-Ukrayna Savaşı sonrasında Avrupa’nın enerji krizine çözüm arayışları devam ederken, Türkmen gazı yeniden gündeme geldi. Türkiye, Azerbaycan ve Türkmenistan arasında enerji diplomasisi yoğunlaşıyor. Bu kapsamda, Türkiye ve Türkmenistan arasında 1 Mart’ta, doğal gaz alanında işbirliği mutabakatı imzalanırken, 14 Mart’ta Türkiye ve Azerbaycan arasında Türkmen gazının Türkiye’ye ulaşımına yönelik işbirliği anlaşması yapıldı.
Başlangıçta 2 Milyar Metreküp Gaz Türkiye’ye Taşınacak
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkmen gazının Türkiye’ye taşınması için üç seçenek üzerinde durduklarını belirtti. Bunlar, takas yoluyla İran veya İran-Azerbaycan üzerinden taşınması ve daha büyük bir projeye dayalı Hazar geçişli boru hattıyla taşınması gibi alternatiflerdi. Bayraktar, ilk etapta yaklaşık 2 milyar metreküp Türkmen gazının Türkiye’ye taşınmasının hedeflendiğini belirtti.
Bakan Bayraktar, Temmuz ayında Türkmenistan’a yaptığı ziyaret sırasında bu hedefin daha da büyütülerek, 20 yıl boyunca her yıl 15 milyar metreküp gazın taşınmasının planlandığını açıkladı.
Türkmen Gazının Avrupa'ya İhracatındaki Zorluklar ve Stratejik Avantajlar
Oxford Enerji Çalışmaları Enstitüsü Kıdemli Araştırma Görevlisi Julian Bowden, Türkmenistan’dan Avrupa’ya gaz ihracatının önündeki ana engelin iletim ve ticari anlaşmalar olduğunu söyledi. Bowden, Türkiye’nin gaz merkezi olma hedefini hatırlatarak, Türkmenistan’dan gelen gazın arz çeşitliliğini artıracağını ve İran ile Rusya gazına alternatif olacağını belirtti.
Bowden, Türkmenistan’ın yalnızca Çin’e bağımlı olmasının, Türkiye için büyük bir fırsat sunduğunu ifade etti ve Türkiye’nin, Türkmenistan’a olan ihtiyacının, Türkmenistan’ın Türkiye’ye olan ihtiyacından daha fazla olduğunu vurguladı. Ayrıca, Türkmen gazının Avrupa’ya ulaşması için, Trans-Hazar boru hattı projesinin büyük önem taşıdığını belirtti.
Altyapı ve Stratejik Hedefler
Atlantik Konseyi Kıdemli Araştırmacısı John M. Roberts, Türkmenistan’dan Türkiye’ye gaz iletimi için mevcut altyapının azami düzeyde kullanılması gerektiğini savundu. Yeni büyük ölçekli altyapı projelerinin pratikte şu anda mümkün olmadığını belirten Roberts, Türkmenistan’ın gazı için yeni çıkış noktaları bulma zorunluluğuna dikkat çekti. Türkiye’nin, bu projede Türkmenistan ile işbirliği yaparak, Hazar üzerinden gaz iletimini mümkün kılabileceğini söyledi.
Türkmen Gazı Türkiye’nin Gaz Merkezi Hedefini Pekiştirecek
Enerji Uzmanı Danila Bochkarev, Türkmen gazının Türkiye’nin bölgesel bir gaz merkezi olma hedefini güçlendireceğini belirtti. Ancak, Trans-Hazar boru hattının jeopolitik ve çevresel engeller nedeniyle kısa vadede tamamlanmasının zor olduğunu vurguladı. Bochkarev, Türkmenistan gazının Avrupa'ya ulaşmasını kolaylaştıracak anlaşmaların, bölgedeki enerji dengelerini değiştirebileceğini ifade etti.
