Mustafayev, bu yıl Türk Akademisi'nin en büyük başarısının Ortak Türk Alfabesi'nin kabul edilmesi olduğunu belirtti. Ortak Türk Alfabesi'nin, Türk halkları arasındaki iletişimi kolaylaştıracağını ve kültürel bütünleşmenin sağlanmasının en önemli koşulu olduğunu ifade etti.
Ortak Türk Alfabesi Tarihi Süreci
Mustafayev, Ortak Türk Alfabesi ile ilgili sürecin yeni bir başlangıç olmadığını vurgulayarak, 19. yüzyılda Türk halklarının aydınlarının bu konuyu gündeme aldığını hatırlattı. O dönemde Arap alfabesinin Türk halkları tarafından ortak alfabe olarak kullanıldığını, ancak bu alfabesinin Türk dillerinin fonetik sistemini tam olarak yansıtmadığını belirtti. 1926 yılında Bakü'de gerçekleştirilen 1. Türkoloji Kurultayı'nın bu geçiş sürecinde büyük bir rol oynadığını söyledi.
Ayrıca, Türkiye'nin 1928'de Latin alfabesine geçişinin ardından, 1929'dan itibaren Sovyetler Birliği'ndeki Türk halklarının da Latin alfabesini kullanmaya başladığını ifade etti. Ancak, 1939'da Stalin rejiminin baskılarıyla bu sürecin durduğunu ve Türk halklarının çoğunluğunun Kiril alfabesine geçmek zorunda kaldığını aktardı.
1991'den Sonra Süreç
Mustafayev, 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Türk devletlerinin bağımsızlıklarını kazanmasının ardından, ortak alfabe konusunun sürekli gündemde olduğunu belirtti. Dil bilimcilerin bu mesele üzerinde çalışmalarını sürdürdüğünü kaydetti.
Ortak Türk Alfabesi Komisyonu
2022'de Bursa'da yapılan bir çalıştay sonucunda, Türk Akademisi bünyesinde Ortak Türk Alfabesi Komisyonu'nun oluşturulduğunu açıklayan Mustafayev, komisyonun ana görevlerinden birinin ortak Türk alfabesi projesi geliştirmek olduğunu söyledi. Komisyonun ilk iki toplantısı Astana ve Bakü'de gerçekleştirildi ve Eylül ayında üçüncü toplantıda 34 harften oluşan bir ortak Türk alfabesi projesi kabul edildi.
Mustafayev, bu projenin devletlerin ilgili kurumlarına sunulduğunu ve bundan sonraki süreçte her devletin kendi kararını vereceğini ifade etti.
Türk Dünyası için Önemli Bir Adım
Ortak Türk alfabesinin, Türk dillerinin ses zenginliğini yansıtan bir çerçeve alfabe olduğunu belirten Mustafayev, bu alfabeyi kullanacak Türk halklarının kendilerine uyumlu bir alfabe düzenleyebileceklerini söyledi. Bu durumun Türk halkları arasındaki iletişimi güçlendireceği ve dil birliğine katkı sağlayacağı vurgulandı.
Mustafayev, Türk dünyasının entegrasyonunun yalnızca dil ve tarih üzerine kurulamayacağını, ekonomi ve askeri alanlarda da iş birliği yapılmasının önemine değindi. Türk Akademisi'nin, Türk dünyasının bilimsel altyapısının hazırlanmasında görev üstlendiğini belirterek, sektörel yıllık raporlar hazırlamaya başladıklarını ifade etti.
