Yaklaşık 2.000 yıl önce Vezüv Yanardağı’nın patlaması sonucu hayatını kaybeden bir gencin beyni, aşırı sıcak bir kül bulutunun etkisiyle cama dönüşerek günümüze kadar korundu.
Bilim insanları, 2020 yılında keşfettikleri siyah cam parçalarının fosilleşmiş bir beyin olabileceğini düşündüler, ancak nasıl oluştuğunu o dönemde tam olarak açıklayamadılar.
Modern Napoli yakınlarında bulunan ve M.S. 79 yılında meydana gelen patlama sırasında ölen yaklaşık 20 yaşındaki gence ait kafatasının içinde, bezelye büyüklüğünde siyah cam parçaları bulundu. Araştırmacılar, 510°C’ye kadar ulaşan aşırı sıcak kül bulutunun beyni sardığını, ardından hızla soğuyarak organın cama dönüşmesini sağladığını düşünüyor.
Bu, bilinen tek doğal olarak cama dönüşmüş insan dokusu veya organik materyal vakasıdır.
SÜREÇ YENİDEN YAPILANDIRILDI
Roma Tre Üniversitesi'nden Prof. Guido Giordano, BBC News’e yaptığı açıklamada, “Beynin vitrifikasyon (cama dönüşme) sürecini yeniden yapılandırdık ve çok özel koşulların gerektiğini tespit ettik. Bu nedenle benzer başka kalıntıların bulunması çok zor, ancak tamamen imkânsız da değil,” dedi.
Beyin, Herculaneum'da Collegium adı verilen bir binada yatağında ölen bir adama aitti. Bilim insanları tarafından bulunan cam parçaları, 1-2 cm’den birkaç milimetreye kadar değişen boyutlara sahip.
Vezüv’ün devasa patlaması Herculaneum ve yakınındaki Pompeii'yi yuttu ve bölgede yaşayan yaklaşık 20.000 kişinin ölümüne neden oldu. Şimdiye kadar yaklaşık 1.500 kişinin kalıntıları keşfedildi.
Bilim insanları, ölümlerin çoğunun önce yanardağdan yayılan aşırı sıcak kül bulutu nedeniyle gerçekleştiğini düşünüyor. Bunu, hızla hareket eden ve sıcak gaz ile volkanik malzemeden oluşan bir piroklastik akıntı takip ederek bölgeyi tamamen gömdü.
BEYİN NASIL CAMA DÖNÜŞTÜ?
Araştırmacılara göre, piroklastik akıntı beyni cam haline getirecek kadar yüksek sıcaklıklara ulaşamaz veya yeterince hızlı soğuyamazdı. Ancak sıcak kül bulutu, bu dönüşüm için gerekli ideal koşulları sağladı.
Cam oluşumu çok spesifik sıcaklık koşulları gerektirir ve doğada nadiren görülür. Bir maddenin cama dönüşmesi için, ortam sıcaklığıyla arasında büyük bir fark olmalı ve sıvı hali, kristalleşmeden hızlıca soğuyarak katı hale gelmelidir.
Araştırma ekibi, X-ray görüntüleme ve elektron mikroskobu kullanarak beynin en az 510°C'ye kadar ısındığını ve ardından hızla soğuduğunu tespit etti.
Adamın vücudunun diğer hiçbir bölümü camlaşmış görünmüyor. Bilim insanlarına göre, yalnızca sıvı içeren materyaller cama dönüşebilir, bu nedenle kemikler vitrifiye olamaz. Diğer yumuşak dokular ve organlar ise soğuyacak zaman bulamadan aşırı sıcak nedeniyle yok olmuş olabilir. Ancak kafatasının, beynin korunmasına bir ölçüde yardımcı olduğu düşünülüyor.
